Predsednik amerike Donald J. Trump ovlašćen kao predsednik Ustavom i zakonima Sjedinjenih Američkih Država, naređuje 18. aprila 2017. godine, u cilju promovisanja ekonomske i nacionalne bezbednosti, pomoći stimululaciji ekonomskog rasta, stvaranja dobre poslovne klime koja će ojačati srednju američku klasu sa pristojnim platama, Predsednički izvršni nalog pod nazivom: ”kupi američki i zaposli americanca” (Presidential Executive Order on Buy American and Hire American)[1] koji se može sa pravom tumačiti kao protekcionistički akt[2].
U cilju stvaranja većih plata i stopa zaposlenosti za radnike u Sjedinjenim Američkim Državama, a radi zaštite svojih ekonomskih interesa, to će biti politika izvršne vlasti da se rigorozno sprovodi i upravlja zakonima koji regulišu ulazak u Sjedinjenim Američkim Državama radnika iz inostranstva.[3]
Svaka agencija je dužna da savesno prati, i minimizira upotrebu izuzeća, od naredbe ”kupi američki i zaposli americanca” u skladu sa važećim zakonima.
U roku od 150 dana od datuma potpisivanje ove naredbe, šefovi svih agencija će izvršiti procenu praćenje, izvršenje, realizaciju, i usklađenost sa pomenutom naredbom u njihovim agencijama. Predložiti politike za njihove agencije kako bi se osiguralo da, u meri u kojoj to dopušta zakon, (razumno korišćenje izuzeća primenjivati izuzetno, a sve u svrhu osiguranja maksimalnog korišćenja robe, proizvoda i materijala proizvedenih u Sjedinjenim Američkim Državama), za Federalne nabavke gde se ponavlja da u istim moraju da budu maksimalno korišćeni materijali iz Sjedinjenih Američkih Država, uključujući i gotove proizvode, komponente industrijskih proizvoda, (gde su svi procesi proizvodnje, od početne faze topljenja do finalnog proizvoda obavljeni u Sjedinjenim Američkim Državama), kao što su čelik, gvožđe, aluminijum, cement i drugo.
Takođe, u roku od 150 dana od dana potpisivanja ovog naređenja, sekretar za trgovinu i trgovinski predstavnik Sjedinjenih Američkih Država treba da procene uticaja svih sporazuma Sjedinjenih Američkih Država o slobodnoj trgovini i sporazum sa Svetskom trgovinskom organizacijom na naredbu: ”kupi američki i zaposli americanca”, uključujući i njihov uticaj na realizaciju preferencijala domaćih javnih nabavki.
Sekretar za trgovinu, u saradnji sa državnim sekretarom, direktorom kancelarije za menadžment i budžet, kao i trgovinski predstavnik Sjedinjenih Američkih Država, podnose u roku od 220 dana od datuma ovog naloga Predsedniku Sjedinjenih Američkih Država, izveštaj o sprovođenju naredbe: ”kupi američki i zaposli americanca”, koji obuhvata konkretne preporuke za jačanje implementacije navedene naredbe uključujući i prioritetnu politiku i programe.
Naknadni izveštaji o realizaciji naredbe: ”kupi američki i zaposli americanca” podnosi svaka agencija Predesniku Predsedniku Sjedinjenih Američkih Država svake godine, i to 15. novembra, 2018, 2019, i 2020. godine, i u narednim godinama. Državni sekretar, sekretar za rad, i sekretar za unutrašnju bezbednost će, čim to bude moguće, i u skladu sa važećim zakonima, moraju predložiti nova pravila i izdati nove smernice, za prevazilaženje ili revidiranje prethodnih pravila i smernica ukoliko je potrebno, da zaštiti interesa Sjedinjenih Američkih Država, radnika u administraciji imigracionog sistema, uključujući i sprečavanje prevara ili zloupotreba.
U cilju promovisanja pravilnijeg funkcionisanja programa H-1B viza, čim to bude moguće, sprovešće se reformama koja treba da osigura kako bi se H-1B vize dodeljivale najkvalifikovanijim i najplaćenijim korisnicima. Ova naredba nema nameru da, povredi ili umanji neko pravo ili korist (materijalno ili proceduralno), naročito ne postojećim zakonima ili kapitalu od strane bilo koje stranke protiv Sjedinjenih Američkih Država.
Ako apstraktujemo mere protekcionizma koje uvode Sjedinjene Američke Države, jer na njih ne možemo nikako da utičemo pogotovo što se odnose na njihovo unutrašnje tržište, moramo ipak konstatovati dve činjenice. Prvu, koja nam govori o tome da će ove mere trajati sigurno do 2020 ali i u narednim godinama, što ni najmanje ne doprinosi međunarodnoj razmeni roba i usluga, a može preko kontra mera drugih zemalja sa istim ciljem dovesti u težak položaj manje ekonomski razvijene zemlje pogotovo one sa malim sopstvenim tržištem. Drugu, koja se odnosi na situaciju u kojoj se praktično omogućava Sjedinjenim Američkim Državama da preko politike dodeljivanja H-1B vize dođu do vrhunskih stručnjaka i to u meri njihovih trenutnih potreba (bez ikakvih garancija da će zadržati dobijeni posao). Za prepostaviti je da će se ovim putem pooštriti uslovi i za usavršavanja stručnjaka što će sve dodatno opteretiti već pominjane manje ekonomski razvijene zemlje.
Ova naredba u 21 veku nikako ne doprinosi savremenom svetskom privrednom razvoju u eri globalizacije[4] koja obuhvata sve društvene procese i odnose dobijajući tako planetarni karakter jer prevazilazi okvire nacionalne države, sa ciljem povećanja ekonomskog rasta i bogatstva, sa osnovnim obeležjem u vidu tehnoloških revolucija, odnosno stvaranje globalne ekonomije sa svetom bez granica i univerzalnom kulturom, tržišne ekonomije i demokratije.
Izvori:
[1]https://www.whitehouse.gov/the-press-office/2017/04/18/presidential-executive-order-buy-american-and-hire-american
[2]Protekcionizmom (lat. protegere = zaštita) se označavaju ekonomske mere, kojima jedna država pokušava ograničiti plasiranje stranih proizvoda na domaćem tržištu. Njihov cilj je po pravilu, poboljšavanje plasmana domaćih produkata i pojedinih privrednih grana kao i privrede u celini. https://sr.wikipedia.org/
[3]H-1B je ne-imigrant viza u Sjedinjenim Američkim Državama koja omogućava poslodavcima da privremeno zaposle strane radnike u specijalizovanim zanimanja. Ako strani radnik u H-1B status dobije otkaz od poslodavca, on mora ili da podnese zahtev da mu se odobri promena statusa u drugi ne-imigrantske status, naći drugog poslodavca ili napustiti SAD. Propisi definišu pojam specijalizovanih zanimanja u koje spadaju visoko specijalizovanog znanja sa teoretskom i praktičnom primenom u polju ljudskog napora sa diplomom ili njenim ekvivalentom i državnu licencu, ako je potrebno u oblasti kojom se bavi. Dana 3. marta 2017. godine američka imigraciona služba objavila je na svom sajtu da počev od 3. aprila 2017. godine privremeno obustavlja obradu za sve H-1B vize do daljnjeg. https://en.wikipedia.org/wiki/H-1B_visa
[3]http://www.uscis.gov/greencard
[4]Globalizacija je pojam koji se koristi za opisivanje promena u društvima, kulturi i svetskoj ekonomiji koje dovode do dramatičnog porasta međunarodne razmene (u trgovini, kulturi, ljudima, idejama i sl.). Globalizacija se često posmatra isključivo sa gledišta ekonomije i tada se u prvi plan stavlja njen učinak na liberalizaciju trgovine odn. razvoj slobodne trgovine. Uprkos tome, globalizacija obuhvata mnogo šire aspekte društva. https://sr.wikipedia.org/sr-el/
AUTOR TEKSTA: dr Zoran Birovljević.
Svako kopiranje, umnožavanje, objavljivanje i distribuiranje celine ili delova teksta predstavlja povredu autorskog prava i krivično delo (shodno odredbama Zakona o autorskom i srodnim pravima i Krivičnog zakonika).
Korišćenje delova teksta dozvoljeno je shodno autorskom pravu i uz saglasnost Udruženja Nomotehnički Centar kao i autora: dr Zoran Birovljević.
ODRICANJE OD ODGOVORNOSTI – Sadržaj internet mesta služi u informativne i edukativne svrhe. Odgovarajući pravni instrumenti imaju prednost u odnosu na informacije sadržane na internet prezentaciji. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda ne prihvata odgovornost za bilo kakvu upotrebu infromacija sadržanih na internet prezentaciji.