Postoji pet slučajeva za ostvarivanje prava, kojim se stiče penzija:
Prvi slučaj starosti – sticanje prava na starosnu penziju.
Drugi slučaj invalidnosti – sticanje prava na invalidsku penziju.
Treći slučaj usled smrti člana porodice – sticanje prava na porodičnu penziju, i sticanje prava na naknadu pogrebnih troškova.
Četvrti slučaj, usled telesnog oštećenja prouzrokovanog povredom na radu ili profesionalnom bolešću. U tom slučaju se stiče pravo na novčanu naknadu za telesno oštećenje.
Peti slučaj potrebe za pomoći i negom drugog lica – stiče se pravo na novčanu naknadu za pomoć i negu drugog lica.
I slučaj starosti – sticanja prava na starosnu penziju
U 2017. godini pravo na starosnu penziju mogu ostvarivati osiguranici:
Pripadnice ženskog pola:
Sa 61 godinom i šest meseci života i najmanje 15 godina staža osiguranja,
Sa 37 godina i šest meseci staža osiguranja i najmanje 55 godina i osam meseci života. Ovo je za žene prevremena starosna penzija.
Pripadnici muškog pola:
Sa 65 godine života i najmanje 15 godina staža osiguranja,
Sa 40 godina staža osiguranja i najmanje 56 godina i četiri meseca života. Ovo je prevremena starosna penzija.
Pripadnici oba pola stiču penziju bez obzira na starost, sa 45 godina staža osiguranja.
II slučaj invalidnosti – sticanje prava na invalidsku penziju
Sticanje prava na invalidsku penziju ostvaruje se kada se utvrdi apsolutni gubitak radne sposobnosti od utvrđenja do godina života potrebnih za ostvarivanje prava na starosnu penziju, i to u dva slučaja:
Ako je osiguraniku izazvana invalidnost usled povreda na radu ili profesionalnog oboljenja, bez uzimanja u obzir dužinu staža,
Ako je osiguranik postao invalid usled posledice bolesti ili povrede van radnog vremena. U ovom slučaju potrebno je da osiguranik prilikom izazvane invalidnosti ima najmanje pet godina staža.
Za sticanje prava na invalidsku penziju postoji izuzetak za osiguranike kod kojih je invalidnost nastala pre 30. starosne godine života. Osiguranik u tom slučaju mora da ima godine staža:
Do 20 godina života potrebna je najmanje jedna godina staža osiguranja,
Do 25 godina – potrebno je da osiguranik ima dve godine staža,
Do 30 godina – potrebne su tri godine staža osiguranja.
Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju , propisuje kontrolni pregled u roku od tri godine, zahtev se šalje po službenoj dužnosti. Ako se osiguranik ne odazove polivu ili neopravdano izostane, odmah se obustavlja isplata penzije.
III slučaj usled smrti člana porodice – sticanje prava na porodičnu penziju, i sticanje prava na naknadu pogrebnih troškova
Sticanje prava na porodičnu penziju imaju članovi porodice posle smrti korisnika starosne ili invalidske penzije, i posle smrti osiguranika koji je stekao najmanje pet godina staža osiguranja, ili koji je ispunio uslove za invalidsku penziju. U slučaju smrti osiguranika koja je nastala usled povrede na radu ili profesionalno oboljenje, članovi porodice osiguranika stiču pravo na penziju nezavisno na dužinu penzijskog staža tog upokojenog člana porodice.
Suprug ili supruga imaju pravo na porodičnu penziju u 2017. godini:
Supruga: sa navršene 53 godine. Uslov: da je u momentu smrti supružnika imala najmanje 45 godina života.
Suprug: stiče pravo na porodičnu penziju, ako je u momentu smrti supruge imao najmanje 58 godina života.
Sticanje prava na naknadu pogrebnih troškova – isplaćuje se porodicama preminulih penzionera (ili onom licu koje je platilo sahranu) u septembru 2017. godine iznosiće 35.744,00 dinara za sve slučajeve korisnika penzija. Zahtev za isplatu naknade, i potrebu dokumentaciju možete naći na veb-sajtu Republičkog fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje.
IV slučaj, usled telesnog oštećenja prouzrokovanog povredom na radu ili profesionalnom bolešću. U tom slučaju se stiče pravo na novčanu naknadu za telesno oštećenje.
Osiguranici koji su pretrpeli telesno oštećenje prouzrokovano povredom na radu ili profesionalnom bolešću, usled kojeg je došlo do gubitka ili bitnijeg oštećenja pojedinih organa ili delova tela, imaju pravo na novčanu naknadu za telesno oštećenje.
Novčani iznos naknade za telesno oštećenje zavisi od utvrđenog procenta telesnog oštećenja od 30% do 100%, od strane nadležne invalidske komisije.
V slučaj potrebe za pomoći i negom drugog lica – stiče se pravo na novčanu naknadu za pomoć i negu drugog lica
Osiguranik korisnik penzije stiče pravo na novčanu naknadu za pomoć i negu drugog lica, koji je zbog težine povrede, ili bolesti neophodna pomoć i nega za obavljanje radnji radi osnovnih njihovih ličnih potreba. To su lica koja su: nepokretna, slepa, koja ne mogu sama da se hrane, oblače, i ona lica koja su na dijalizi.
Izvori:
• Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju (“Sl. glasnik RS”, br. 34/2003, 64/2004 –
odluka USRS, 84/2004 – dr. zakon, 85/2005, 101/2005 – dr. zakon, 63/2006 – odluka USRS, 5/2009, 107/2009, 101/2010, 93/2012, 62/2013, 108/2013, 75/2014 i 142/2014)
• www.pio.rs
Autor teksta: Jelica Kusmuk.
*Napomena: Tekstovi u okviru Projekta Law bloggers / Pravni blogeri, priredjeni su u vidu stručnih radova i predstavljaju vrstu pisanog rada koji sadrži korisne priloge iz domena određene struke. Stručni rad ne mora biti izvorno istraživanje i ne mora sadržati nove, originalne naučne spoznaje i rezultate. Njegova osnovna svrha sastoji se u prikupljanju i tumačenju već poznatih činjenica, informacija, stavova i teorija, na način koji doprinosi širenju naučnih spoznaja, razvijanju novih pristupa u interpretaciji i primeni postojećih naučnih rezultata i prilagođavanju tih rezultata potrebama savremene teorije i prakse. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda, ne odgovara za tumačenje prikupljenjih činjenica, informacija, stavova i teorija u autorskom radu, svaki autor odgovara za tačnost informacija u svom radu.
Svako kopiranje, umnožavanje, objavljivanje i distribuiranje celine ili delova teksta predstavlja povredu autorskog prava i krivično delo (shodno odredbama Zakona o autorskom i srodnim pravima i Krivičnog zakonika).
Korišćenje delova teksta dozvoljeno je shodno autorskom pravu i uz saglasnost Udruženja Nomotehnički Centar kao i autora: Jelica Kusmuk.
ODRICANJE OD ODGOVORNOSTI – Sadržaj internet mesta služi u informativne i edukativne svrhe. Odgovarajući pravni instrumenti imaju prednost u odnosu na informacije sadržane na internet prezentaciji. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda ne prihvata odgovornost za bilo kakvu upotrebu infromacija sadržanih na internet prezentaciji.