Pravni blog

Roditeljska prava čine skup prava i dužnosti roditelja prema svojoj deci. Prava roditelja su u maloj meri u odnosu na dužnosti, jer je pravo roditelja pre svega da imaju decu, a sve ostalo je podređeno pravima deteta i njegovim najboljim interesima. Roditeljsko pravo je lično, što znači da se ne može prenositi na druga lica. Takođe je i aspolutno, međutim, postoje izuzeci kada je zakonom dozvoljeno mešanje i intervencija u vršenju roditeljskih prava, a to su slučajevi koji zahtevaju zaštitu dece. Od ovog prava roditelji se ne mogu odreći. Stiču ga oba roditelja danom rođenja deteta, ili u slučaju usvojenja, jer i tada nastaju odnosi koji postoje između roditelja i deteta. Roditeljsko pravo čini: 1) Staranje o ličnosti deteta– podrazumeva roditeljsku brigu o fizičkom i psihičkom razvoju deteta. Pod staranjem se podrazumeva: određivanje ličnog imena deteta; čuvanje deteta; podizanje deteta; vaspitanje deteta; i obrazovanje deteta. Član 68. Porodičnog zakona je omogućio pravo roditeljima da dobiju sva obaveštenja o detetu od obrazovnih i zdravstvenih ustanova. Zakonom o matičnim knjigama je propisano da roditelji imaju pravo i dužnost da detetu odrede lično ime u roku od 30 dana od dana rođenja deteta. Roditelji se dogovaraju oko ličnog imena deteta, ali nije dozvoljeno određivanje pogrdnog imena, imena kojima se vređa moral ili je u suprotnostima sa običajima i shvatanjima sredine. Takođe, ako roditelji imaju različito prezime, zajedničkoj deci ne mogu odrediti različita prezimena. Prema Porodičnom zakonu, dete ima pravo da živi sa roditeljima, odnosno porodicom, koja osigurava fizički opstanak i izgrađuje osnovne ljudske osobine čoveka. Podizanje deteta podrazumeva kontinuirani proces u kojem dete odrasta uz svakodnevnu brigu o njegovom životu i zdravlju. Da bi vaspitanje bilo uspešno, potrebno je i da roditelji budu moralno i mentalno sposobni. Vaspitanje čini proces, koji sadrži i moralno vaspitanje i društveno vaspitanje, zatim, fizičko, emocionalno, intelektualno i seksualno vaspitanje, koje treba da omoguće detetu da se tokom odrastanja formira kao zdrava, kreativna i samostalna ličnost. Porodičnim zakonom utvrđena je dužnost roditelja da detetu obezbede osnovno školovanje, a o daljem obrazovanju deteta dužni su da se staraju prema svojim mogućnostima. Načelno je utvrđeno da je školovanje besplatno, tj. omogućeno da se i učenici slabijeg imovinskog stanja besplatno školuju i u visokoškolskim ustanovama. 2) Zastupanje deteta–  doslovno predstavlja obavljanje pravnih poslova u tuđe ime i za tuđ račun. U ovom slučaju, roditelji se sporazumno dogovaraju koji će roditelj u konkretnom slučaju zastupati dete.  Roditelji zastupaju dete u svim poslovima koji izlaze iz granica poslovne i procesne sposobnosti deteta. Ako postoji sukob interesa između deteta i roditelja, dete dobija privremenog (kolizijskog) staratelja.  Sticanjem punoletstva prestaje zakonsko zastupanje roditelja. Sa navršenih 18 godina života, lice stiče potpunu poslovnu sposonost, osim izuzetno. 3) Izdržavanje deteta- može se odnositi i na maloletno i punoletno dete, kao i na nerođeno dete u periodu od 3 meseca pre rođenja, dete uživa zakonsku zaštitu u pogledu izdržavanja od strane oca, kao i majka deteta koja nema dovoljno sredstava za izdržavanje, i godinu dana nakon porođaja. Sama obaveza izdržavanja ne podrazumeva samo potrebu za hranom, odećom, obućom, zdravstvenom zaštitom, već podrazumeva i zadovoljenje potreba deteta za obrazovanjem, kulturom i drugim socijalnim potrebama. Ukoliko dete ostane sa jednim roditeljem, obaveza izdržavanja pada i na teret drugog roditelja, a visina izdržavanja se određuje uglavnom u novcu. Omogućava se isti nivo životnog standarda kao i roditelja, u tom slučaju, dužnika. 4) Staranje o imovini deteta-  ukoliko je dete imovinu steklo besteretno, npr. poklon, o njoj se staraju roditelji do punoletstva, odnosno do trenutka sticanja potpune poslovne sposobnosti deteta.  Ako je dete sopstvenim radom steklo imovinu i prihode, ono ima pravo da upravlja i raspolaže tom imovinom, pod uslovom da je napunilo 15 godina života. Tada dete ima i obavezu, da delimično podmiruje potrebe svog izdržavanja. Glavnica imovine deteta uglavnom se može koristiti za zaštitu života deteta u zdravstvenom smislu, npr. operacija deteta,i za izdržavanje deteta.             Vršenje roditeljskog prava: Od strane oba roditelja: roditelji vrše pravo zajednički i sporazumno i to pravo stiču automatski rođenjem deteta, ako su u braku, a ako nisu, majka stiče to pravo, a otac tek nakon priznavanja očinstva. Od strane jednog roditelja: postoji u situaciji kada jedan roditelj nije poznat, premine ili bude potpuno lišen roditeljskog prava. Moguć je i slučaj gde postoje oba roditelja, ali nisu u mogučnosti da vrše roditeljsko pravo, dakle, faktički ili pravno su sprečeni, npr. zbog bolesti, kazne zatvora, prirode posla i dr. Ako oba roditelja nisu u mogućnosti da vrše roditeljsko pravo, dete se stavlja pod starateljstvo. Kad i ako razlozi prestanu, roditelj ima pravo da zatraži od suda da donese odluku o vraćanju vršenja roditeljskog prava. Obaveza informisanja roditelja se podrazumeva. IZVORI I LITERATURA: http://www.paragraf.rs/propisi/porodicni_zakon.html http://www.paragraf.rs/propisi/zakon_o_maticnim_knjigama.html  Autor teksta: Nataša Stančev. *Napomena: Tekstovi u okviru Projekta Law bloggers / Pravni blogeri priredjeni su u vidu stručnih radova i predstavljaju vrstu pisanog rada koji sadrži korisne priloge iz domena određene struke. Stručni rad ne mora biti izvorno istraživanje i ne mora sadržati nove, originalne naučne spoznaje i rezultate. Njegova osnovna svrha sastoji se u prikupljanju i tumačenju već poznatih činjenica, informacija, stavova i teorija, na način koji doprinosi širenju naučnih spoznaja, razvijanju novih pristupa u interpretaciji i primeni postojećih naučnih rezultata i prilagođavanju tih rezultata potrebama savremene teorije i prakse. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda,  ne odgovara za tumačenje prikupljenjih činjenica, informacija, stavova i teorija u autorskom radu, svaki autor odgovara za tačnost informacija u svom radu. Svako kopiranje, umnožavanje, objavljivanje i distribuiranje celine ili delova teksta predstavlja povredu autorskog prava i krivično delo (shodno odredbama Zakona o autorskom i srodnim pravima i  Krivičnog zakonika). Korišćenje delova teksta dozvoljeno je shodno autorskom pravu i uz saglasnost Udruženja Nomotehnički Centar kao i autora: Nataša Stančev. ODRICANJE OD ODGOVORNOSTI – Sadržaj internet mesta služi u informativne i edukativne svrhe. Odgovarajući pravni instrumenti imaju prednost u odnosu na informacije sadržane na internet prezentaciji. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda ne prihvata odgovornost za bilo kakvu upotrebu infromacija sadržanih na internet prezentaciji.

Svi smo se sigurno, u nekom periodu vremena, našli u situaciji da ne možemo platiti neki račun, da li zbog nedostatka novca, nedostavljanja računa ili čak gubitka istog, te nam se sigurno dešavalo da isti račun platimo dva puta ili izmirimo obavezu po računu koja je odavno zastarjela, odnosno koju više nismo u obavezi da platimo. Zastarjelost kao pravni institut, predstavlja protek vremena u kojem imalac nekog prava nije vršio svoje pravo u okviru zakonom predviđenog vremena, uslijed čega gubi  mogućnost da svoje pravo ostvari prinudnim putem. U konkretnom slučaju, to znači da povjerilac, s obzirom da na vrijeme nije iskoristio svoju zakonsku mogućnost naplate određenog duga, gubi pravo na prinudnu isplatu istog, putem tužbe ili prijedloga za izvršenje, pred nadležnim sudom. U današnje vrijeme se posebno javila potreba da se fizička i pravna lica upoznaju sa svojim pravima u slučajevima tužbi od strane javnih i privatnih preduzeća koji pružaju telekomunikacione, komunalne i druge usluge. Takva preduzeća, koristeći se svojim superiornim položajem, često podnose tužbe ili prijedloge za izvršenja na osnovu već plaćenih ili zastarjelih računa, a građani, ne znajući da se radi o zastarelosti istih, izmiruju navedene obaveze, obično prinuđeni pod prijetnjom prekida snadbjevanja ili isključenja iz sistema pružanja datih usluga. Šta uraditi u situaciji kada dobijete opomenu pred utuženje ili neko obavještenje da ste dužni platiti neki dug koji je nastao prije nekoliko godina? Prije svega, zastarjelost naplaćivanja i potraživanja naknada po neplaćenim računima regulisana je  Zakonom o obligacionim odnosima[1], po kojem potraživanja po računima za isporučenu električnu i toplotnu energiju, plin, vodu, čistoću, radio i televizijska potraživanja, potraživanja pošte, telegrafa, upotrebe telefona zastarjevaju u roku od godinu dana.  Rok za zastarjelost počinje teći od dana kad ste prema računu bili dužni platiti naznačeni iznos i važi za svaki račun posebno. Dakle, ako ste dobili račun za struju za april mjesec 2017. godine, a u računu je naznačeno da isti trebate izmiriti do 15. maja, tada zastarjelost počinje teći od prvog narednog dana, dakle od 16. maja. U konkretnom slučaju, zastarjelost potraživanja prema računu nastupiće tek 16. maja 2018. godine. Ukoliko vas povjerilac u tom roku ne pozove da platite navedeni račun, više ga niste ni dužni platiti, jer je zastareo. Potrebno je napomenuti i da se, prema Zakonu o izvršnom postupku RS[2], računi za cijenu komunalnih usluga isporuke vode, toplotne energije i odvoza smeća, smatraju vjerodostojnim ispravama na osnovu kojih se može odrediti izvršenje, bez prethodnog podnošenja tužbe radi utvrđivanja potraživanja. Ukoliko se desi da vam komunalno preduzeće pokrene izvršni postupak pred sudom radi prinudnog izvršenja obaveze koja je zastarjela, i sud odredi takvo izvršenje, u tom slučaju potrebno je pismenim prigovorom na rješenje o izvršenju, istaći zastrajelost datog potraživanja i dostaviti ga sudu, na osnovu čega će sud izvršni postupak obustaviti. Na taj način se sakcioniše povjerilac, u ovom slučaju, komunalno i drugo preduzeće koje pruža usluge gradjanima, koji na vrijeme nije brinuo o svojim potaživanjima. Ali, ukoliko ne podnesete prigovor zastare u postupku sudske naplate izvršenja, sud će ipak provesti izvršni postupak, jer on ne pazi na institut zastarjelosti po službenoj dužnosti, već samo po prigovoru stranke. U pogledu zastare potraživanja uopšte, zakon je predvidio mogućnost zastoja i prekida zastrajevanja. Zastoj zastrajevanja[3] se javlja kad zastarjelost ne teče iz određenih razloga predviđenih zakonskim propisima, a prekid zastrajevanja[4] je situacija kad se tok zastrajelosti prekida iz određenih razloga. Razlika izmedju zastoja i prekida zastarjelosti je u tome što kod zastoja, nakon otklanjanja uzroka zastrajelosti  rok za istu počinje ponovo teći, ali se do tada proteklo vrijeme uračunava u rok, dok kod prekida zastrajelosti, rok za istu počinje teći ponovo, a vrijeme do tada proteklo se ne uračunava u zakonom određeni rok za zastrajelost. Zastoj zastrajevanja u pogledu neizmirenih obaveza prema komunalnim i drugim potraživanjima javlja se u slučajevima kada povjerilac nije u mogućnosti zbog nesavladivih prepreka da sudskim putem zahtjeva ispunjenje obaveze [5]  dok se prekid zastrajevanja javlja u situacijama kad dužnik prizna dug, podizanje tužbe ili bilo koja radnja preduzeta pred nadležnim organima u cilju naplate potraživanja. Dakle prekid zastarjevanja nastaje samo ukoliko povjerilac preduzme određene radnje usmjerene na ispunjenje obaveze pred sudom ili drugim nadležnim organom. Slanje opomena, odnosno pismeno ili usmeno, pozivanje dužnika da ispuni datu obavezu, nije dovoljno za prekid zastrajevanja, tako da se komunalno i drugo preduzeće ne može pozvati na to pred sudom, prilikom isticanja prigovora zastrajelosti od strane dužnika. Tako da ukoliko dobijete pismenu opomenu za plaćanje zastrajelog potraživanja po navedenim osnovama, potrebno je da napišete pismeni odgovor preduzeću u kojem ističete prigovor zastrajelosti. Međutim, ukoliko se desi da dužnik izmiri zastarjelu obavezu, ne može tražiti vraćanje uplaćenog, čak i u slučaju da nije znao da je njegova obaveza zastrajela. [6] Ta mogućnost prema zakonu postoji samo ako je zadržao pravo da traži vraćanje ili ako je platio da bi izbjegao prinudu. U ovom drugom slučaju, sud će obavezati davaoca usluge da vrati ono što je dužnik platio na ime zastrajele obaveze (jer nije znao da je ista zastarjela ili nije uputio prigovor zastarjelosti sudu) ako je bio prinuđen da plati tu obavezu pod prijetnjom iskuljučenja iz procesa snadbjevanja uslugom (isključenje iz snadbjevanja električnom energijom, vodom i sl.) U svakom slučaju, prilikom dobijanja opomene za plaćanje od komunalnog ili drugog preduzeća, dobro provjerite da li ste i dalje dužni da navedenu obavezu izvršite, i u tom slučaju obavezno se posavjetujte sa stručnim licem ili institucijom koja pruža takve vrste pomoći. IZVORI I LITERATURA: Zakon o obligacionim odnosima („Službeni list SFRJ“ broj 29/78 od 26.5.1978. godine) [1] Član 378. Zakona o obligacionim odnosima („Službeni list SFRJ“ broj 29/78 od 26.5.1978. godine) [2] „Službeni glasnik RS“ broj 59/03, 85/03, 64/05, 118/07, 29/10, 57/12 i 67/13. [3] Član od 381-386. ZOO [4] Član od 387-393. ZOO [5] Član 383. ZOO. [6] Član 211. ZOO. Autor teksta: Jelena Grulović. *Napomena: Tekstovi u okviru Projekta Law bloggers / Pravni blogeri, priredjeni su u vidu stručnih radova i predstavljaju vrstu pisanog rada koji sadrži korisne priloge iz domena određene struke. Stručni rad ne mora biti izvorno istraživanje i ne mora sadržati nove, originalne naučne spoznaje i

Reciprocitet (uzajamnost) je odnos između dve države koji podrazumeva ravnopravnu saradnju između dve suverene države, po kome svaka od njih omogućava određeni pravni tretman državljanima druge države ukoliko i druga država na isti način postupa sa  njenim državljanima. Retrozija (mera odmazde) predstavlja pravni institut  koja omogućuje jednoj državi da ne postupi u skladu sa svojim normama koje regulišu prava stranaca, već da postupi na sličan način na koji postupa i strana država prema državljanima domaće države koja predviđa retroziju. Retroziji kao protivmeri se pribegava onda kada strana država ne postupa sa domaćim državljanima na jednak način kao sa svojim sopstvenm. Zakon o međunarodnom privatnom pravu ne poznaje uslov reciprociteta i retrozije u obasti određivanja međunarodnog prava. Naše domaće pravo poznaje tzv. retrozionu nadležnost, koja je predviđena Zakonom o parničnom postupku, koji propisuje da ako u stranoj državi državljanin Republike Srbije može da bude tužen pred sudom koji po odredbama Zakona o parničnom postupku ne bi bio mesno nadležan za suđenje u toj građanskopravnoj stvari, ista nadležnost će da važi i za suđenje državljaninu te strane države pred domaćim sudom.[1] Vrste reciprociteta prema načinu nastanka: 1.Diplomatski reciprocitet postoji u slučaju kada dve ili više država međunarodnim sporazumom predvide princip uzajamnog tretmana svojih državljanina ili svojih sudskih odluka. Prava koja se na taj način garantuju mogu biti posebno nabrojana ili garantovana opštom klauzulom, i razlikuju se četiri tipa takvih klauzula: Klauzula nacionalnog tretmana (izjednačava se položaj državljana država potpisnica međunarodnog ugovora); Klauzula materijalne uzajamnosti (strancu se pružaju ona prava koja domaći državljanin uživa u stranoj državi); Klauzula neposredne uzajamnosti (prava koja međusobno garantuju države su taksativno navedena); Klauzula najpovlašćenije nacije (državljanima države potpisnice međunarodnog sporazuma garantuju se ona prava koja su dostupna državljanima neke treće tzv. najpovlašćenije države); Zakonski reciprocitet postoji kada su prava strancima garantovana domaćim zakonom, a u stranoj državi su takođe zakonom strancima garantovana ista prava. Dakle, zakonski reciprocitet postoji kada je princip reciprociteta uspostavljen samim zakonom. Zakon o nasleđivanju propisuje da Strani državljani u Republici Srbiji imaju, pod uslovom uzajamnosti, isti nasledni položaj kao i domaći državljani, ako međunarodnim ugovorom nije drukčije određeno.[2] Faktički reciprocitet postoji kada se princip uzajamnosti primenjuje u praksi, bez obzira što nije izričito predviđen zakonskom odredbom ili međunarodnim ugovorom. U slučaju kada je princip reciprociteta predviđen zakonom ili međunarodnim ugovorom, ali ga strana država ne sprovodi u praksi, u toj situaciji se ispoljava institut retrozije, u tom smislu što domaća država sada može da uskrati prava strancima.   Vrsete reciprociteta prema pravnoj sadržini:   1.Formalni reciprocitet se temelji na obostranom nacionalnom tretmanu, garantuje ravnospravnost u tretmanu, odnosno,postoji kada su stranci u našoj državi izjednačeni sa domaćim državljanima, a istovremeno su naši državljani izjednačeni sa državljanima strane države. Materijalni reciprocitet znači pružiti strancu ona prava koja naš državljanin ima u njegovoj zemlji. Kada se radi o pravima stranaca da stupaju u privatnopravne odnose i da budu nosioci privatnih prava, kod nas se zahteva formalni reciprocitet, a kada se radi o priznanju i izvršenju stranih sudskih odluka, traži se materijalni reciprocitet.   Dokazivanje reciprociteta:   U našoj zemlji, reciprocitet nije opšti uslov za uživanje svih prava stranaca. Teret dokazivanja postojanja reciprociteta zavisi od zakonske formulacije. U slučajevima kada sud nikako ne može dokazati postojanje reciprociteta, važi pretpostavka da reciprocitet postoji, i to bez obzira kakva je zakonska formulacija istog. Ovakvo rešenje je bitan korak ka uspostavljanju reciprociteta u praksi i jačanju međunarodne saradnje.   IZVORI I LITERATURA: Varadi; B. Bordaš; G. Knežević, V. Pavić; (2012) Međunarodno privatno pravo [1] Član 61 Zakona o parničnom postupku(“Sl. glasnik RS”, br. 72/2011, 49/2013 – odluka US, 74/2013 – odluka US i 55/2014) [2] Član 7 Zakona o nasleđivanju (“Sl. glasnik RS”, br. 46/95, 101/2003 – odluka USRS i 6/2015) Autor teksta: Snežana Andrejević. *Napomena: Tekstovi u okviru Projekta Law bloggers / Pravni blogeri, priredjeni su u vidu stručnih radova i predstavljaju vrstu pisanog rada koji sadrži korisne priloge iz domena određene struke. Stručni rad ne mora biti izvorno istraživanje i ne mora sadržati nove, originalne naučne spoznaje i rezultate. Njegova osnovna svrha sastoji se u prikupljanju i tumačenju već poznatih činjenica, informacija, stavova i teorija, na način koji doprinosi širenju naučnih spoznaja, razvijanju novih pristupa u interpretaciji i primeni postojećih naučnih rezultata i prilagođavanju tih rezultata potrebama savremene teorije i prakse. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda,  ne odgovara za tumačenje prikupljenjih činjenica, informacija, stavova i teorija u autorskom radu, svaki autor odgovara za tačnost informacija u svom radu. Svako kopiranje, umnožavanje, objavljivanje i distribuiranje celine ili delova teksta predstavlja povredu autorskog prava i krivično delo (shodno odredbama Zakona o autorskom i srodnim pravima i  Krivičnog zakonika). Korišćenje delova teksta dozvoljeno je shodno autorskom pravu i uz saglasnost Udruženja Nomotehnički Centar kao i autora: Snežana Andrejević. ODRICANJE OD ODGOVORNOSTI – Sadržaj internet mesta služi u informativne i edukativne svrhe. Odgovarajući pravni instrumenti imaju prednost u odnosu na informacije sadržane na internet prezentaciji. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda ne prihvata odgovornost za bilo kakvu upotrebu infromacija sadržanih na internet prezentaciji. 

Neplaćeno odsustvo i mirovanje radnog odnosa predstavljaju institute radnog prava, koji su regulisani članom 78 i 79 Zakona o radu (“Sl. glasnik RS”, br. 24/2005, 61/2005, 54/2009, 32/2013 i 75/2014).   Neplaćeno odsustvo   Poslodavac može zaposlenom da odobri odsustvo bez naknade zarade (neplaćeno odsustvo). Za vreme neplaćenog odsustva zaposlenom miruju prava i obaveze iz radnog odnosa, ako za pojedina prava i obaveze zakonom, opštim aktom i ugovorom o radu nije drukčije određeno.[1] Zakon o radu ne predviđa slučajeve i uslove pod kojima se zaposlenom može odobriti neplaćeno odsustvo, ne određuje dužinu trajanja neplaćenog odsustva, niti obavezuje poslodavca da pitanje neplaćenog odsustva raguliše Ugovorom o radu ili opštim aktom. Dakle, poslodavac ima diskreciono pravo da odluči da li će zaposlenom da odobri neplaćeno odsudsvo ili ne, a pitanje neplaćenog odsustva obično se reguliše odlukom kao pojedinačnim aktom, koju potpisuje poslodavac. U slučaju kada poslodavac zaposlenom odobri neplaćeno odsustvo, zaposlenom miruju prava i obaveze iz radnog odnosa, i za period neplaćenog odsustva zaposleni ne ostvaruje pravo na zaradu niti prava iz penzijskog, invalidskog i socijalnog osiguranja, s obzirom da se radi o odsustvu sa rada bez naknade zarade (za razliku od plaćenog odsustva).[2] Za vreme neplaćenog odsustva, zaposleni je formalno-pravno i dalje u radnom odnosu kod poslodavca, tako da je isključena mogućnost zasnivanja radnog odnosa tj. zaključivanja Ugovora o radu sa drugim poslodavcem. Poslodavac za vreme neplaćenog odsustva  ne može da vrši obračun i uplatu doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje, s obzirom da je osnovica doprinosa za zaposlene zarada, odnosno plata i naknada zarade, odnosno plate u skladu sa zakonom koji uređuje radne odnose, opštim aktom i ugovorom o radu, odnosno rešenjem nadležnog organa.[3] U tom smislu, potrebno je da poslodavac kod PIO fonda  izvrši odjavu zaposlenog sa penzijskog i invalidskog osiguranja za period za koji je odobreno neplaćeno odsustvo, i to u roku od tri dana od dana nastale promene, kao i da, po isteku neplaćenog odsustva u istom roku izvrši prijavu na osiguranje. [4] Što se tiče zdravstvenog osiguranja, za vreme trajanja neplaćenog odsustva poslodavac i dalje ostaje obveznik doprinosa za zdravstveno osiguranje za zaposlenog. Mirovanje radnog odnosa   Zaposlenom miruju prava i obaveze koje se stiču na radu i po osnovu rada, osim prava i obaveza za koje je zakonom, opštim aktom, odnosno ugovorom o radu drukčije određeno, ako odsustvuje sa rada zbog jednog od sledećih razloga: 1) odlaska na odsluženje, odnosno dosluženje vojnog roka; 2) upućivanja na rad u inostranstvo od strane poslodavca ili u okviru međunarodno-tehničke ili prosvetnokulturne saradnje, u diplomatska, konzularna i druga predstavništva; 3) privremenog upućivanja na rad kod drugog poslodavca u smislu člana 174. ovog zakona; 4) izbora, odnosno imenovanja na funkciju u državnom organu, sindikatu, političkoj organizaciji ili drugu javnu funkciju čije vršenje zahteva da privremeno prestane da radi kod poslodavca; 5) izdržavanja kazne zatvora, odnosno izrečene mere bezbednosti, vaspitne ili zaštitne mere, u trajanju do šest meseci. Zaposleni kome miruju prava i obaveze koje se stiču na radu i po osnovu rada, ima pravo da se, u roku od 15 dana od dana odsluženja, odnosno dosluženja vojnog roka, prestanka rada u inostranstvu, odnosno kod drugog poslodavca, prestanka funkcije, povratka sa izdržavanja kazne zatvora, odnosno mere bezbednosti, vaspitne ili zaštitne mere, vrati na rad kod poslodavca. Takva prava ima i bračni drug zaposlenog koji je upućen na rad u inostranstvo u okviru međunarodno-tehničke ili prosvetno-kulturne saradnje, u diplomatska, konzularna i druga predstavništva.[5] Da bi zaposleni ostvario pravo na mirovanje radnog odnosa  neophodno je da poslodavcu podnese zahtev za mirovanje radnog odnosa. Zakon o radu ne propisuje izričito formu zahteva, ali je najsigurnije da se zahtev podnese u pismenoj formi. U zahtevu je potrebno obrazložiti razlog podnošenja zahteva (obično pozivanjem na neki od slučajeva propisanih članom 79 Zakona o radu)  i priložiti dokaz o nastupanju takvog razloga (npr: odluku nadležnog organa o imenovanju na javnu funkciju, aneks ugovora o radu kada se radi o upućivanju na rad kod drugog poslodavca i slično). O podnetom zahtevu odlučuje poslodavac, koji zahtev može da odobri ili ne odobri. Međutim, poslodavac zaposlenom ne može da uskrati pravo na mirovanje radnog odnosa ukoliko se radi o nekom od slučajeva predviđenih članom 79 Zakona o radu. Odluka poslodavca o mirovanju radnog odnosa obično se donosi u obliku rešenja koje mora biti obrazloženo i koje mora da sadrži pouku o pravnom leku, s obzirom da zaposleni ima mogućnost da pokrene spor pred nadležnim sudom protiv rešenja kojim je povređeno neko njegovo pravo ili kad je saznao za povredu prava, i to u roku od 60 dana od dana dostavljanja rešenja odnosno saznanja za povredu prava, u skladu sa članom 195 Zakona o radu. I u zahtevu i u rešenju potrebno je da se navede period mirovanja radnog odnosa, osim kada se radi o slučajevima koji su propisani članom 79 Zakona o radu, jer je njihovo trajanje određeno samim zakonom. Zaposleni kome miruju prava i obaveze koje se stiču na radu i po osnovu rada, ima pravo da se u roku od 15 dana od dana odsluženja, odnosno dosluženja vojnog roka, prestanka rada u inostranstvu, odnosno kod drugog poslodavca, prestanka funkcije, povratka sa izdržavanja kazne zatvora, odnosno mere bezbednosti, vaspitne ili zaštitne mere – vrati na rad kod poslodavca. Ukoliko se zaposleni ne vrati na rad u roku od 15 dana, poslodavac ima mogućnost da otkaže ugovor o radu, a ukoliko poslodavac uskrati zaposlenom pravo da se vrati na rad, kazniće se novčanom kaznom. Razlika između ova dva instituta ogleda se u tome što se pravo na neplaćeno odsustvo konstituiše odlukom poslodavca, ne predstavlja obavezu za poslodavca već zavisi isključivo od slobodne ocene poslodavca u konkretnom slučaju, dok kod mirovanja radnog odnosa  poslodavac nema mogućnost da zaposlenom uskrati mirovanje radnog odnosa ukoliko se radi o nekom od slučajeva koji su predviđeni članom 79 Zakona o radu, već prava i obaveze koje se stiču na radu i po osnovu rada miruju na osnovu samog zakona.   IZVORI I LITERATURA: Zakon o radu radu (“Sl. glasnik RS”, br. 24/2005, 61/2005, 54/2009, 32/2013 i 75/2014). [1] Član 78 Zakona o radu (“Sl.

Prema  Zakonu o porezima na imovinu [1]  (“Sl. glasnik RS”, br. 26/2001, “Sl. list SRJ”, br. 42/2002 – odluka SUS i “Sl. glasnik RS”, br. 80/2002, 80/2002 – dr. zakon, 135/2004, 61/2007, 5/2009, 101/2010, 24/2011, 78/2011, 57/2012 – odluka US, 47/2013 i 68/2014 – dr. zakon), porezima na imovinu smatraju se porez na imovinu, porez na nasleđe i poklon i porez na prenos apsolutnih prava.[1] U nastavku teksta osvrnućemo se na porez na imovinu koji tereti prva na nepokretnosti koje se nalaze na teritoriji Republike Srbije. Poreski objekat Porez na imovinu se plaća na nepokretnosti koje se nalaze na teritoriji Republike Srbije, i to na: 1) pravo svojine, odnosno na pravo svojine na zemljištu površine preko 10 ari; 2) pravo zakupa stana ili stambene zgrade konstituisano u korist fizičkih lica, u skladu sa zakonom kojim je uređeno stanovanje, odnosno socijalno stanovanje, odnosno zakonom kojim su uređene izbeglice, za period duži od jedne godine ili na neodređeno vreme; 3) pravo korišćenja građevinskog zemljišta površine preko 10 ari, u skladu sa zakonom kojim se uređuje pravni režim građevinskog zemljišta; 4) pravo korišćenja nepokretnosti u javnoj svojini od strane imaoca prava korišćenja, u skladu sa zakonom kojim se uređuje javna svojina; 5) korišćenje nepokretnosti u javnoj svojini od strane korisnika nepokretnosti, u skladu sa zakonom kojim se uređuje javna svojina; 6) državinu nepokretnosti na kojoj imalac prava svojine nije poznat ili nije određen; 7) državinu nepokretnosti u javnoj svojini, bez pravnog osnova; 8) državinu i korišćenje nepokretnosti po osnovu ugovora o finansijskom lizingu. [2] Nepokretnostima se smatraju zemljište (građevinsko, poljoprivredno, šumsko i drugo), i objekti (stambene, poslovne i druge zgrade, stanovi, poslovne prostojije, garaže i drugi građevinski objekti odnosno njihovi delovi).[3] Porez na imovinu se plaća na odgovarajuće pravo koje je uspostavljeno na nepokretnosti. Pravo svojine je predmet oporezivanja jedino ako  na nepokretnosti ne postoji neko drugo pravo (npr: pravo korišćenja ili državina). Ukoliko se na nepokretnosti uspostavi pravo korišćenja ili pravo zakupa, porez na imovinu plaća se upravo na to pravo, a ne na pravo svojine. Poreski obveznik Obveznik poreza na imovinu je fizičko ili pravno lice kao imalac prava svojine, zakupa ili korišćenja na nepokretnosti koja se nalazi na teritoriji Republike Srbije, odnosno primalac lizinga koji Ugovorom o finansijskom lizingu stiče državinu ili korišćenje nepokretnosti [4] Zakon pravi razliku između poreskih obveznika koji  ne vode poslovne knjige i onih koji ih vode. Obveznik poreza na imovinu koji ne vodi poslovne knjige je: Fizičko lice tj. preduzetnik koji ostvaruje prihode od samostalne delatnosti, koji porez na dohodak građana na prihode od samostalne delatnosti plaća na paušalno utvrđen period; Preduzetnik koji vodi poslovne knjige, za imovinu koja nije evidentirana u njegovim poslovnim knjigama; Drugo fizičko lice koje ne vodi poslovne knjige u skladu sa propisima Republike Srbije.[5] Obveznik poreza na imovinu koji vodi poslovne knjige je: Pravno lice koje vodi poslovne knjige u skladu sa propisima Republike Srbije; Ogranak stranog pravnog lica koji obavlja delatnost na teritoriji republike Srbije i koji poslovne knjige vodi u skladu sa propisima Republike Srbije; Preduzetnik koji vodi poslovne knjige za imovinu koja je evidentirana u poslovnim knjigama, osim preduzetnika koji ostvaruje prihode od samostalne delatnosti, koji porez na dohodak građana na prihode od samostalne delatnosti plaća na paušalno utvrđen period; Drugo lice koje vodi poslovne knjige u skladu sa srpskim propisima.[6] Poreska osnovica Osnovica poreza na imovinu za poreskog obveznika koji ne vodi poslovne knjige jeste vrednost nepokretnosti, koja se utvrđuje primenom dva elementa – korisne površine i prosečne cene  kvadratnog metra nepokretnosti u zoni u kojij se nalazi nepokretnost, a koju utvrđuje organ jedinice lokalne samouprave. [7] Jedinica liokalne samouprave donosi i objavljuje akt kojim se utvrđuje prosečna cena odgovarajućih nepokretnosti u odgovarajućim zonama. Osnovica poreza na imovinu za nepokretnosti poreskog obveznika koji vodi poslovne knjige i čiju vrednost u poslovnim knjigama iskazuje po metodu fer vrednosti u skladu sa međunarodnim računovodstvenim standardima (MRS), odnosno međunarodnim standardima finansijskog izveštavanja (MSFI)[8] i usvojenim računovodstvenim politikama je fer vrednost iskazana na poslednji dan poslovne godine obveznika u tekućoj godini.[9] Osnovicu poreza na imovinu poreskog obveznika koji nepokretnosti u svojim poslovnim knjigama ne iskazuje po metodu fer vrednosti, čini vrednost zemljišta za neizgrađeno zemljište, odnosno vrednost objekta uvećana za vrednost  pripadajućeg zemljišta za ostale nepokretnosti. Tada se vrednost nepokretnosti utvrđuje prema elementima korisne površine i prosečne cene kvadratnog metra nepokretnosti u zoni u kojij se nalazi nepokretnost.[10] Poreska oslobođenja Porez na imovinu ne plaća se na nepokretnosti: 1) u javnoj svojini koje koriste korisnici budžetskih sredstava, korisnici sredstava organizacija za obavezno socijalno osiguranje i drugi korisnici javnih sredstava koji su uključeni u sistem konsolidovanog računa trezora, osim javnih preduzeća;  2) diplomatskih i konzularnih predstavništava stranih država, pod uslovom reciprociteta;  3) u svojini tradicionalnih crkava i verskih zajednica i drugih crkava i verskih zajednica, koje su namenjene i isključivo se koriste za obavljanje bogoslužbene delatnosti;  4) koje su od nadležnog organa proglašene kulturnim ili istorijskim spomenicima;  5) poljoprivredno i šumsko zemljište koje se ponovo privodi nameni – pet godina, računajući od početka privođenja nameni; 6) puteve, pruge i druga dobra u opštoj upotrebi u javnoj svojini, kao i na izgrađene obale za pristajanje plovila (kejske zidove i slično), brodske prevodnice, manevarsku površinu i poletno sletne staze na aerodromima; 6a) vodno zemljište i vodne objekte koji su upisani u registar katastra vodnog dobra, odnosno katastra vodnih objekata, osim na objekte za uzgoj riba (ribnjake);  7) zemljište – za površinu pod objektom na koji se porez plaća, osim na zemljište pod skladišnim ili stovarišnim objektom;  8) skloništa ljudi i dobara od ratnih dejstava; 9) objekte obveznika poreza na dohodak građana na prihode od poljoprivrede i šumarstva, odnosno obveznika kome je poljoprivreda pretežna registrovana delatnost, koji su namenjeni i koriste se isključivo za primarnu poljoprivrednu proizvodnju; 10) objekte, odnosno delove objekata koji u skladu sa propisima neposredno služe za obavljanje komunalnih delatnosti; 11) za koje je međunarodnim ugovorom koji je zaključila Republika Srbija uređeno da se neće plaćati porez na imovinu. Porez na imovinu na teritoriji jedinice lokalne samouprave ne plaća obveznik kad ukupna osnovica za sve njegove nepokretnosti na toj teritoriji

Trend odlaska naših državljana u Sjedinjene Američke Države se nastavlja i ne jenjava već neko vreme. Mnogi koji se po prvi put susreću sa prekookeanskim putovanjima u moru informacija ne uspevaju da se pravilno informišu, i često do njih pristižu delimično tačne ili potpuno netačne informacije. Naši državljani prvo moraju imati u vidu da pravni sistem SAD jeste značajno drugačiji od domaćeg, kao i ostatka kontinetalne Evrope, izuzev nekih država (npr. Kanada). Sve to, uslovilo je značajne razlike koje važe za lica koja žele da kroče na tlo SAD. Mi ćemo najbitnije pokušati da Vam predstavimo u predstojećem tekstu, a glavni izvor biće informacije koje su javne i nalaze se na sajtu Ambasade [1]Republike Srbije u Vašingtonu. „Papir“ bez koga je nemoguć ulazak u SAD jeste viza[2], koja se nakon izdavanja nalazi u pasošu putnika. Zahtev za podnošenje iste, otpočinje prvo izborom vize, neke od opcija su: Biznis viza, Viza u slučaju da tražite zaposlenje, Turistička viza. Zatim se prelazi   na sledeći korak i popunjava online obrazac DS-160 koji se sastoji iz više etapa. *Pre ulaska[3] u SAD neophodno je popuniti fomular I94 (bele boje). Ukoliko putujete u SAD vazdušnim putem, navedeni formular se može dobiti i u avionu. Formular sadrži dva dela, jedan o dolasku i drugi o izlasku iz SAD. Službenik američke pogranične službe će, nakon pasoške kontrole, zadržati deo formulara koji se odnosi na ulazak. Deo formulara koji se odnosi na izlazak iz SAD će vam biti vraćen zajedno sa pasošem. **Viza nije garancija da ćete ući u SAD. Detaljnije informacije koje se tiču vize možete dobiti na sajtu Ambasade[4] Republike Srbije. Nakon formalnog dela, većina ljudi naćiće se rastrzana morem informacija koje se odnose na namirnice, količinu gotovog novca, medicinskih sredstava I lekova koje je moguće uneti na tlo Sjedinjenih Američkih Država. Neuobičajene su I posebne usluge koje pruža naša Ambasada[5], kao I određene procedure npr. prenos posmrtnih ostataka iz SAD u Republiku Srbiju. Namirnice- hrana[6] koje mogu biti unete u Sjedinjene Američke Države su: Neke vrste sireva (potrebno je proveriti pre kupovine, jer će ovi proizvodi u suprotnom biti oduzeti), Zapakovane kesice začina, Med, Kafa i čaj. Amerikanci, detaljno i podobno objašnjavaju[7] zbog čega sprovode izuzetno preciznu kontrole namirnica koje se unose na njihovo tlo. Ovo svakako objašnjavaju time što zarazne bolesti koje prete životinjama ali i agrokulturi mogu biti unete na njihovo područje i doživeti ekspanziju epidemioloških razmera. Dalje upućujući na to što će pomenute situacije direktno uticati na njihovu ekonomiju i celokupnu privredu. Namirnice koje su „problematične“ i koje će potencijalno biti konfiskovane na ulasku jesu: Meso, Bilo kakvi proizvodi od mesa, a pogotovo živo meso, Pirinač, Voće i povrće, Sadnice biljaka, Biljni ili životinjski proizvodi. Kada su u pitanju medicinska sredstva/ lekovi[8] izričito se navodi koja količina kog leka ili medicinskog sredstva može biti uneta. Medikamenti spadaju u grupu „prohibitivnih“ stvari (potrepština). Zanimljivost  je što se kao ilegalna stvar, kojoj je unos u SAD izričito zabranjen pominje Flunitrazepam tj. Rohypnol (Rufinol) poznatiji kao droga za silovanje. Ovo „sredstvo“ je izričito navedeno kao ilegalno. Pravilo kojim se treba voditi kada su u pitanju lekovi je: poneti sa sobom onoliko koliko je dovoljno za redovnu terapiju i prvo vreme, dok se ne snadjete. Negde se čak mogu naći odredbe koje glase da je zabranjeno uneti sa sobom sve one lekove koji su lako dostupni i mogu se pronaći u američkim apotekama. Takodje, način, ambalaža, mililitraža lekova koji mogu biti uneti su navedene na zvaničnom sajtu carine. *Unos lekova[9] ili medikamenata za ličnu upotrebu za period boravka do 90 dana je dozvoljen, ukoliko se isti ne mogu nabaviti u SAD. Pri tome, treba imati u vidu da se ne mogu unositi lekovi ili medikamenti koji su striktno zabranjeni od strane nadležnog američkog organa (Food and Drug Administration). Gotov novac i zlato[10] Kao i kod nas, unos novca u državu je slobodan. Ono što postoji jeste svakao obaveza prijave carini novčanog iznosa koji je unet, a koji prevazilazi propisanu granicu. Gotov novac na prostor Sjedinjenih Američkih Država bez prijave carini je moguće uneti do maksimalnog iznosa od 10.000 dolara. Zlato, zlatan novac , medaljoni i manji predmeti izrađeni od zlata mogu biti uneti u SAD (proveriti detaljne uslove). Amerika je postavila neku vrstu „embarga“ kada je reč o zlatu i predmetima od zlata koji potiču sa Kube, iz Mijanmara(nekadašnje Burme), Sudana(većinskim delom), Irana. Kubanski proizvodi i putovanje domaćih i stranih državljana na Kubu[11] *Prema američkom zakonu, državljanima SAD, kao i stranim državljanima na boravku u SAD, je zabranjeno putovanje na Kubu. Zakonom su predviđeni slučajevi kada je to moguće i to uz odgovarajuće odobrenje američkih vlasti. U Ameriku je zabranjeno unositi kubanske cigare, nevezano za mesto(državu) na kojem su kupljene. Krzno pasa/mačaka[12] Zanimljiva je odredba koja glasi: Ilegalno je na prostoru Sjedinjenih Američkih Država uvoziti, izvoziti, distribuirati, transportovati, proizvoditi ili prodavati proizvode koji sadrže krzno pasa ili mačaka. Na osnovu Zakona kojim su ove vrste životinja zaštićenje, predvidjene su I kazne upućene pojedincima u kojima iznosi variraju I do 10.000 dolara. *Ovom prilikom osvrnućemo se I na usluge koje pruža Ambasada[13] RS sa sedištem u Vašingtonu, a koje su kvalifikovane kao “Ostale” tj. manje uobičajene usluge koje Ambasada preduzima. -Prenos posmrtnih ostataka u Republiku Srbiju -Izdavanje potvrde o životu -Pribavljanje dokumenata iz Srbije Takodje, prenosimo I neke od cena usluga Ambasade[14], koje su izražene u američkim dolarima. Izdavanje putnog lista za povratak u RS- 63 USD Izdavanje sprovodnice za prenos posmrtnih ostataka u RS – 9 USD Uverenje o životu – 4 USD Prijava rođenja deteta- 15 USD Prijava braka zaključenog pred inostranim organom – 23 USD Pred putovanje podobno istražite informacije koje su Vam bitne I obraćajte se pouzdanim izvorima I zvaničnim sajtovima koji poseduju tačne kontakt I upitnik podatke. Posavetujte se sa Vašim lekarom u koliko primenjujete određenu terapiju, ili sa pravnicima koji su detaljno upoznati sa tamošnjim propisima. Imajte u vidu različitost pravnih propisa, različite graniceu godinama kada je reč o punoletnim licima (21 godina), kao I pooštrenje oređenih propisa pod svetlom novih dešavanja koji se tiču ulaska I unosa proizvoda na

Visokotehnološki (sajber) kriminal obuhvata krivična dela nastala prilikom izvršenja nad objektom ili korišćenjem objekta kao sredstvo za izvršenje krivičnog dela. Objekat i sredstva čine: računari, računarske mreže, računarski podaci, kao i njihovi proizvodi u materijalnom i elektronskom obliku (računarski programi i autorska dela).[1] Krivična dela izvršena sajber kriminalom, svake godine beleži porast. Veoma je specifičan način izvršenja ovog krivičnog dela, jer se odvija preko informatičkih programa. Bezbednost računarskih podataka ugrožena su sajberom kriminalom. I, to u vidu: Oštećenja računarskih podataka i programa, Računarske sabotaže, Pravljenja i unošenja računarskih virusa, Računarske prevare, Neovlašćenog pristupa zaštićenom računaru, računarskoj mreži i elektronskoj obradi podataka, Sprečavanjem i ograničavanjem pristupa javnoj računarskoj mreži, Neovlašćenog korišćenja računara ili računarske mreže.[2] Sajber kriminal uz pomoć korišćenja računara kao sredstva za izvršenje krivičnog dela obuhvata i zloupotrebu: intelektualne svojine, platnih kartica na Internetu, elektronske trgovine. Na osnovu Zakona o organizaciji i nadležnosti državnih organa za borbu protiv visokotehnološkog kriminala se: otkriva, krivično goni, i sudi za ova krivična dela propisana zakonom. Ovaj zakon[3] primenjuje za određena krivična dela: 1)  protiv bezbednosti računarskih podataka određena Krivičnim zakonikom; 2) protiv intelektualne svojine, imovine, privrede i pravnog saobraćaja, kod kojih se kao objekat ili sredstvo izvršenja krivičnih dela javljaju računari, računarski sistemi, računarske mreže i računarski podaci, kao i njihovi proizvodi u materijalnom ili elektronskom obliku, ako broj primeraka autorskih dela prelazi 2000 ili nastala materijalna šteta prelazi iznos od 1.000.000 dinara; 3) protiv sloboda i prava čoveka i građanina, polne slobode, javnog reda i mira i ustavnog uređenja i bezbednosti Republike Srbije, koja se zbog načina izvršenja ili upotrebljenih sredstava mogu smatrati krivičnim delima visokotehnološkog kriminala, u skladu sa članom 2. stav 1. ovog zakona.[4] Za ova navedena krivična dela, prema Zakonu[5] nadležno je Više javno tužilaštvo u Beogradu za Republiku Srbiju. U Višem javnom tužilaštvu u Beogradu osnovano je posebno odeljenje tzv. Posebno tužilaštvo za borbu protiv visokotehnološkog kriminala. Posebnim tužilaštvom rukovodi posebni tužilac za borbu protiv visokotehnološkog kriminala. Posebni tužilac je postvljen od strane Republičkog javnog tužioca iz reda zamenika javnih tužilaca. Sa svim ispunjenim uslovima za izbor za zamenika višeg javnog tužioca, uz pismenu saglasnog lica koje se postavlja.[6] Prednost u izboru Posebnog tužioca, imaju zamenici javnih tužilaca koji imaju kvalifikacije iz oblasti informatičkih tehnologija. Funkcija posebnog tužioca traje četiri goine, može i nakon isteka funkcije da bude ponovo izabran. Poseban tužilac ako nije opet izabran za tu funkciju, onda se vraća na funkciju koju je vršio pre postavljanja. Prava i dužnosti Posebnog tužioca su ista kao i kod javnog tužioca. IZVORI I LITERATURA: *Zakon o organizaciji i nadležnosti državnih organa za borbu protiv visokotehnološkog kriminala (“Sl. glanik RS”, br. 61/2005 i 104/2009) http://arhiva.mup.gov.rs/cms_lat/saveti.nsf/saveti-sajber-kriminal.h [1] http://arhiva.mup.gov.rs/cms_lat/saveti.nsf/saveti-sajber-kriminal.h , pristup veb-sajtu 15.11.2017. godine [2] http://arhiva.mup.gov.rs/cms_lat/saveti.nsf/saveti-sajber-kriminal.h , pristup veb-sajtu 16.12.2017. godine [3] Zakon o organizaciji i nadležnosti državnih organa za borbu protiv visokotehnološkog kriminala (“Sl. glanik RS”, br. 61/2005 i 104/2009) [4] Zakon o organizaciji i nadležnosti državnih organa za borbu protiv visokotehnološkog kriminala (“Sl. glanik RS”, br. 61/2005 i 104/2009) [5] Zakon o organizaciji i nadležnosti državnih organa za borbu protiv visokotehnološkog kriminala (“Sl. glanik RS”, br. 61/2005 i 104/2009) [6] Zakon o organizaciji i nadležnosti državnih organa za borbu protiv visokotehnološkog kriminala (“Sl. glanik RS”, br. 61/2005 i 104/2009) Autor teksta: Jelica Kusmuk. *Napomena: Tekstovi u okviru Projekta Law bloggers / Pravni blogeri, priredjeni su u vidu stručnih radova i predstavljaju vrstu pisanog rada koji sadrži korisne priloge iz domena određene struke. Stručni rad ne mora biti izvorno istraživanje i ne mora sadržati nove, originalne naučne spoznaje i rezultate. Njegova osnovna svrha sastoji se u prikupljanju i tumačenju već poznatih činjenica, informacija, stavova i teorija, na način koji doprinosi širenju naučnih spoznaja, razvijanju novih pristupa u interpretaciji i primeni postojećih naučnih rezultata i prilagođavanju tih rezultata potrebama savremene teorije i prakse. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda,  ne odgovara za tumačenje prikupljenjih činjenica, informacija, stavova i teorija u autorskom radu, svaki autor odgovara za tačnost informacija u svom radu. Svako kopiranje, umnožavanje, objavljivanje i distribuiranje celine ili delova teksta predstavlja povredu autorskog prava i krivično delo (shodno odredbama Zakona o autorskom i srodnim pravima i  Krivičnog zakonika). Korišćenje delova teksta dozvoljeno je shodno autorskom pravu i uz saglasnost Udruženja Nomotehnički Centar kao i autora: Jelica Kusmuk. ODRICANJE OD ODGOVORNOSTI – Sadržaj internet mesta služi u informativne i edukativne svrhe. Odgovarajući pravni instrumenti imaju prednost u odnosu na informacije sadržane na internet prezentaciji. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda ne prihvata odgovornost za bilo kakvu upotrebu infromacija sadržanih na internet prezentaciji.