Šta su to organizacije za kolektivno ostvarivanje prava?
U praksi se vrlo često dešava da da autor odnosno nosilac srodnih prava ne može individualno, ili uz velike poteškoće , da ostvari pojedina ovlašćenja iz autorskih i srodnih prava. Naime, reč je o imovinskopravnim ovlašćenjima ,te bi klasičan primer za to bilo ovlašćenje na izvodjenje i emitovanje muzičkih i autoskih dela. Vršenje ovlašćenja u ovim situacijam podrazumeva da autor sklopi ugovor sa korisnikom ovlašćujući ga da delo izvede(interpretira). To dalje znači da bi morao za svako pojedinačno korišćenje svoga dela da naplati ugovorenu autorsku naknadu. Nasuprot tome stoji činjenica da autor ne može zahtevati sankcionisanje neovlašćenog korišćenja svog dela, zato što nema pregleda ko, kada koliko i kako koristi njegovo delo . Iz ovoga proizilazi da autor nije u mogućnosti da efikasno vrši svoja ovlašćenja , samim tim da postigne ekonomsku efikastnost upotrebe autorskog dela i stavljanja dela u promet.
Organizacija istupa u svoje ime a za račun nosilaca autorskog ili srodnog prava. Sklapanjem ugovora izmedju organizacije i autora , organizacija stiče svojstvo komisionara, te ona ima ovlašćenje da upravlja onim pravima kojim su joj ugovorom povereni.
Delatnost organizacije. Pravni odnos organizacije i autora.
Organizaciju osnivaju uglavnom udruženja autora, koja delaju u različitim oblastima stvaralaštva, kao što su udruženja proizvodjača fonograma, videograma, emisija. Delatnost organizacije počiva na ugovoru koji zaključuju autori i organizacija. Svrha zaključenja ovih ugovora jeste privredna primenljivost predmeta zaštite koji čine tzv. repertoar organizacije.
Naime, s obzirom da je svrha zaključivanja ugovora izmedju autora i organizacije naknada tj.privredna iskoristivost autorskog dela, neophodno je da postoji i ugovor izmedju organizacije i korisnika. Radi se o ogovoru o neisključivom ustupanju ovlašćenja , korišćenja svih predmeta zaštite sa repertoara organizacije, obaveze korisnika su plaćanje naknade organizaciji. Osim obeveze plaćanja ugovorene naknade, korisnik je dužan da snabdeva organizaciju podacima o obimu korišćenja pojedinih predmeta zaštite.
Organizacije za kolektivno ostvarivanje autorskih i srodnih prava u Srbiji (SOKOJ, OFPS, PI)
Neophodno je napomenuti da su organizacije neprofitnog karaketra i deluju isključivo za račun nosilaca autorskih i srodnih orava. Stoga, u Srbiji ove organizacije imaju pravni status udruženja a ne privrednog društva. Sav novac i prihode koje organizacije dobija , pripadaju nosiocima autorskog i srodnih prava.
Organizacije za kolektivno ostvarivanje prava u Srbiji:
- Organizacija muzičkih autora Srbije. [1]
- Organizacija za kolektivno ostvarivanje prava interpretatora. [2]
- Organizacija proizvodjača fonograma Srbije [3]
Na sajtovima gore pomenutih organizacija, nalazi se prvenstveno statut organizacije , u čijim odredbama mora biti jasno preciziran delokrug organizacije kao i njena specijlaizacija (npr. prava interpretatora). Neophodno je da organizacija ima dozvolu za rad od Zavoda za intelektualnu svojinu. Takodje, objavljena su i jasna pravila funkcionisanja, način sklapanja i obaveze koje proističu iz zgovora kojekorisnici i autori zaključuju sa organizacijom, uvid o organima organizacije i njen repertor, koji je neizostavan deo , jer sadrži sve predmete zaštite koji pripadaju svim nosiocima prava koji svoja isključiva imovinskopravna ovlačćenja vrše preko određene organizacije.
Izvori i literatura:
[3] http://ofps.org.rs/
Autor teksta:
*Napomena: Tekstovi u okviru Projekta Law bloggers / Pravni blogeri, priredjeni su u vidu stručnih radova i predstavljaju vrstu pisanog rada koji sadrži korisne priloge iz domena određene struke. Stručni rad ne mora biti izvorno istraživanje i ne mora sadržati nove, originalne naučne spoznaje i rezultate. Njegova osnovna svrha sastoji se u prikupljanju i tumačenju već poznatih činjenica, informacija, stavova i teorija, na način koji doprinosi širenju naučnih spoznaja, razvijanju novih pristupa u interpretaciji i primeni postojećih naučnih rezultata i prilagođavanju tih rezultata potrebama savremene teorije i prakse. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda, ne odgovara za tumačenje prikupljenjih činjenica, informacija, stavova i teorija u autorskom radu, svaki autor odgovara za tačnost informacija u svom radu.
Svako kopiranje, umnožavanje, objavljivanje i distribuiranje celine ili delova teksta predstavlja povredu autorskog prava i krivično delo (shodno odredbama Zakona o autorskom i srodnim pravima i Krivičnog zakonika).
Korišćenje delova teksta dozvoljeno je shodno autorskom pravu i uz saglasnost Udruženja Nomotehnički Centar kao i autora: Sandra Živković.
ODRICANJE OD ODGOVORNOSTI – Sadržaj internet mesta služi u informativne i edukativne svrhe. Odgovarajući pravni instrumenti imaju prednost u odnosu na informacije sadržane na internet prezentaciji. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda ne prihvata odgovornost za bilo kakvu upotrebu infromacija sadržanih na internet prezentaciji.