U cilju usaglašavanja našeg pravnog sistema sa pravnim sistemima zemalja članica Evropske Unije, utemeljen je novi institut u pravnom sistemu – javni izvršitelji. Neki od osnovnih problema u vezi sa izvršenjem u Republici Srbiji su dužina trajanja izvršnog postupka i neizvesnost u pogledu namirenja potraživanja izvršnog poverioca. Najbitniji razlog uvođenja javnih izvršitelja jeste nedelotvornost izvršenja putem suda. Izvršitelj je fizičko lice koje imenuje ministar nadležan za poslove pravosuđa da u statusu službenog lica, sprovodi izvršenje u granicama rešenja o izvršenju i da vrši druga javna ovlašćenja, koja su mu poverena zakonom. Izvršitelj, kao savesni i odgovorni profesionalac, radi u ime države i u interesu njenih građana i poslovne zajednice. Dakle, javni izvršitelj je lice koje vrši javna ovlašćenja u skladu sa Zakonom o izvršenju i obezbeđenju, kao preduzetnik ili kao član ortačkog društva, čiji članovi mogu biti jedino javni izvršitelji. Da bi neko lice bilo imenovano za javnog izvršitelja, neophodno je da ispunjava sledeće uslove: da je državljanin Republike Srbije; da je poslovno sposobno; da je steklo diplomu pravnog fakulteta; da je položilo ispit za javnog izvršitelja da je položilo pravosudni ispit; da ima najmanje dve godine radnog iskustva na poslovima pravne struke, posle položenog pravosudnog ispita; da se protiv njega ne vodi krivični postupak za krivično delo protiv pravnog saobraćaja ili službene dužnosti, odnosno da nije osuđivano za krivično delo na bezuslovnu kaznu zatvora od najmanje šest meseci ili za kažnjivo delo koje ga čini nedostojnim za obavljanje poslova javnog izvršitelja; da se nad ortačkim društvom, čiji je on član, ne vodi stečajni postupak; da je završilo početnu obuku; da je dostojno da obavlja poslove javnog izvršitelja. Dostojnost za obavljanje poslova javnog izvršitelja utvrđuje se prema opšte prihvaćenim moralnim normama i etičkom kodeksu javnih izvršitelja i standardima profesionalnog ponašanja javnih izvršitelja. Ispit za javnog izvršitelja sprovodi komisija koju imenuje ministar, a poslove vođenja imenika javnih izvršitelja i zamenika su u nadležnosti Ministarstva pravde. U sprovođenju zakona izvršitelj nastupa autoritativno, stručno i nepristrasno, dakle poštuje kodeks profesionalne etike, a u obavezi su da to čine i njegovi zamenici i pomoćnici. Važno je povući jasnu razliku između pojmova „sudski izvršitelj“ i „izvršitelj“. Dakle, za razliku od sudskog izvršitelja, izvršitelj nije pomoćni organ suda, već subjekt koji ima zakonska ovlašćenja da samostalno odlučuje u sprovođenju izvršenja za koje je nadležan, u granicama rešenja o izvršenju i ovlašćenja dobijenog od strane izvršnog poverioca. Izvršitelj je u svom radu fokusiran na postizanje osnovnog cilja u izvršnom postupku – celovito sprovođenje izvršenja određenog rešenjem o izvršenju suda, odnosno zaključkom o izvršenju izvršitelja. Ostvarena je mogućnost poverioca da izabere način sprovođenja izvršenja. Izbor poverioca u pogledu načina sprovođenja izvršenja je isključen u onim oblastima gde je zakon predvideo isključivu nadležnost suda, odnosno isključivu nadležnost javnih izvršitelja. U isključivoj nadležnosti suda je sprovođenje izvršenja odluka donetih u oblasti porodičnih odnosa, kao i izvršenje odluke o vraćanju zaposlenog na rad. U isključivoj nadležnosti izvršitelja je sprovođenje izvršenja radi namirenja potraživanja po osnovu komunalnih i sličnih usluga (računi za telefon, struju, grejanje, info stan, parking i drugo). Efikasnost građanskih sudskih postupaka meri se efikasnošću izvršnog postupka, a na taj način i opšti nivo ostvarivanja i zaštite ljudskih prava. Izvori: http://www.irv.rs/kodeks-profesionalne-etike-izvrsitelja.pdf https://www.pravno-informacioni-sistem.rs/SlGlasnikPortal/reg/viewAct/a9b55f5c-d912-4c02-8aaa-5afb937ca1dd Autor teksta: PRATITE NAS NA INSTAGRAMU: kliknite ovde. PRATITE NAS NA FACEBOOK-U: kliknite ovde. *Napomena: Tekstovi u okviru projekta, priredjeni su u vidu stručnih radova i predstavljaju vrstu pisanog rada koji sadrži korisne priloge iz domena određene struke. Stručni rad ne mora biti izvorno istraživanje i ne mora sadržati nove, originalne naučne spoznaje i rezultate. Njegova osnovna svrha sastoji se u prikupljanju i tumačenju već poznatih činjenica, informacija, stavova i teorija, na način koji doprinosi širenju naučnih spoznaja, razvijanju novih pristupa u interpretaciji i primeni postojećih naučnih rezultata i prilagođavanju tih rezultata potrebama savremene teorije i prakse. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda, ne odgovara za tumačenje prikupljenjih činjenica, informacija, stavova i teorija u autorskom radu, svaki autor odgovara za tačnost informacija u svom radu. Svako kopiranje, umnožavanje, objavljivanje i distribuiranje celine ili delova teksta predstavlja povredu autorskog prava i krivično delo (shodno odredbama Zakona o autorskom i srodnim pravima i Krivičnog zakonika). Korišćenje delova teksta dozvoljeno je shodno autorskom pravu i uz saglasnost Udruženja Nomotehnički Centar kao i autora: Nataša Stančev. ODRICANJE OD ODGOVORNOSTI – Sadržaj internet mesta služi u informativne i edukativne svrhe. Odgovarajući pravni instrumenti imaju prednost u odnosu na informacije sadržane na internet prezentaciji. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda ne prihvata odgovornost za bilo kakvu upotrebu infromacija sadržanih na internet prezentaciji.

Interesi službe, odnosno opšti interesi koji stoje u osnovi tretiranja nekih podataka ili činjenica tajnim, nalažu potrebu da se obezbijedi i sačuva tajnost određenih podataka saznatih od strane službenih lica u vršenju službe. U suprotnom, njihovim otkrivanjem ili saopštavanjem moglo bi biti ugroženo pravilno i efikasno vršenje službe i uopšte povjerenje javnosti u profesionalnost i nepristrasnost, funkcionisanje i djelovanje javnih službi i ustanova. Radnja izvršenja kod ovog djela sastoji se u neovlašćenom saopštavanju, predaji ili na drugi način činjenju dostupnim podataka koji predstavljaju službenu tajnu.  Saopštavanje se može izvršiti na više načina (npr. usmeno ili pismeno).[1] Predaja može biti neposredno drugom licu ili posredno (preko drugog lica, ili ostavljanjem na nekom dogovorenom mjestu). Kod ove radnje izvršenja za dovršeno krivično djelo nije potrebno da se drugo lice upozna sa podacima koji predstavljaju službenu tajnu. Pod službenom tajnom se smatraju podaci ili dokumenti koji su zakonom, drugim propisom donesenim na osnovu zakona proglašeni službenom tajnom i čije bi odavanje prouzrokovalo ili bi moglo da prouzrokuje štetne posljedice za službu. Službenom tajnom se ne smatraju podaci ili dokumenti koji su upravljeni na teške povrede osnovnih prava čovjeka, ili na ugrožavanje ustavnog uređenja i bezbjednosti države, kao i podaci i dokumenti koji za cilj imaju prikrivanje učinjenog krivinog djela za koje se po zakonu može izreći zatvor od 5 godina ili teža kazna. Izvršilac djela je službeno lice. Izvršilac ovog krivičnog djela međutim može biti i lice kome je prestalo svojstvo službenog lica (npr. penzionisanjem, prelaskom na druge dužnosti, razrješenjem i sl.). Pored osnovnog oblika kod kojeg mora postojati umišljaj, predviđen je i nehatni oblik. Sporno je da li će nehatni oblik postojati i u onim situacijama kada se podaci koji predstavljaju službenu tajnu ne obezbjede, odnosno drže na mjestu i na takav način da se time stvori situacija da mogu biti dostupni nepozvanom licu. Pošto se ni kod umišljajnog oblika kod tog vida radnje izvršenja nije potrebno da se drugo lice upoznalo sa sadržinom službene tajne, treba i ovde uzeti da je djelo time dovršeno. Teži oblik dijela postoji ukoliko je odavanje službene tajne učinjeno iz koristoljublja, u pogledu naročito važnih podataka ili radi objavljivanja ili korišćenja podataka u inostranstvu.[2] Postoji i osnov isključenja protivpravnosti ovog djela, odnosno njegovo postojanje koji je kriminalnopolitički opravdan gdje se dva interesa nalaze u koliziji, pa se u ovom slučaju sasvim opravdano daje pretežnijem interesu, a to je interes javnosti da sazna nepravilnosti u organizovanju, djelovanju i vođenju službe. Krivični zakonik Srbije za ovo djelo predviđa kaznu zatvora od šest mjeseci do pet godina. Za teži oblik ovog djela predviđena je kazna zatvora od jedne do osam godina. Ako je ovo djelo učinjeno iz nehata kazniće se učinilac kaznom zatvora do tri godine. [3]  Postupci za odavanje službene tajne se rijetko pokreću i dugo traju. U Srbiji u periodu od 1. januara 2014. do 31. decembra 2016. godine podnesene su četiri prijave za krivično djelo odavanja službene tajne. [4] Što se tiče Bosne i Hercegovine po Krivičnom zakoniku Republike Srpske za ovo djelo je predviđena kazna zatvora do tri godine ili novčana kazna. Za teži oblik ovog djela predviđena je kazna zatvora od jedne do osam godina. Ako je djelo učinjeno nehatno, učinilac će se kazniti novčanom kaznom  ili kaznom zatvora do jedne godine.[5] Po Krivičnom zakonu Federacije Bosne i Hercegovine učinilac će se kazniti kaznom zatvora od šest mjeseci do pet godina.  Za teži oblik ovog djela predviđena je kazna zatvora od jedne do deset godina. Službena ili odgovorna osoba u Federaciji koja učini koja učini krivično djelo iz nehata kazniće se novčanom kaznom ili kaznom zatvora do tri godine.[6] Izvori: [1] Krivično pravo-posebni dio, Zoran Stojanović, 2001 [2] Krivićno pravo, Miloš Babić, Ivanka Marković, 2009 [3] Krivični zakonik („Sl.glasnik RS“, br. 85/2005, 88/2005-ispr.,107/2005-ispr.,72/2009, 111/2009, 121/2012, 104/2013, 108/2014 i 94/2016), čl. 369 [4] www.politika.rs [5] Krivični zakonik Republike Srpske (Službeni glasnik Republike Srpske broj: 64/17), čl.323 [6] Krivični zakon Federacije BiH (Službene novine FBiH 36/03, 37/03, 21/04, 69/04, 18/05, 42/10, 42/11, 59/14 i 76/14,46/16, 75/17), čl. 388 Autor teksta: PRATITE NAS NA INSTAGRAMU: kliknite ovde. PRATITE NAS NA FACEBOOK-U: kliknite ovde. *Napomena: Tekstovi u okviru projekta, priredjeni su u vidu stručnih radova i predstavljaju vrstu pisanog rada koji sadrži korisne priloge iz domena određene struke. Stručni rad ne mora biti izvorno istraživanje i ne mora sadržati nove, originalne naučne spoznaje i rezultate. Njegova osnovna svrha sastoji se u prikupljanju i tumačenju već poznatih činjenica, informacija, stavova i teorija, na način koji doprinosi širenju naučnih spoznaja, razvijanju novih pristupa u interpretaciji i primeni postojećih naučnih rezultata i prilagođavanju tih rezultata potrebama savremene teorije i prakse. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda, ne odgovara za tumačenje prikupljenjih činjenica, informacija, stavova i teorija u autorskom radu, svaki autor odgovara za tačnost informacija u svom radu. Svako kopiranje, umnožavanje, objavljivanje i distribuiranje celine ili delova teksta predstavlja povredu autorskog prava i krivično delo (shodno odredbama Zakona o autorskom i srodnim pravima i Krivičnog zakonika). Korišćenje delova teksta dozvoljeno je shodno autorskom pravu i uz saglasnost Udruženja Nomotehnički Centar kao i autora: Tijana Puzić. ODRICANJE OD ODGOVORNOSTI – Sadržaj internet mesta služi u informativne i edukativne svrhe. Odgovarajući pravni instrumenti imaju prednost u odnosu na informacije sadržane na internet prezentaciji. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda ne prihvata odgovornost za bilo kakvu upotrebu infromacija sadržanih na internet prezentaciji.

Na našem blogu već ste imali priliku da čitate članke na temu stambenih kredita u Bosni i Hercegovini i Crnoj Gori. [1] [2]   Između tih i ovog teksta ima dosta sličnosti ali u ovom, biće više reči o pravnim pojedinostima i sprecifičnostima koje se tiču Ugovora o kreditu uopšte, kao i o stambenom kreditu konkretno u  Republici Srbiji. Zakon o obligacionim odnosima [3], ukratko, o ugovoru o kreditu izjašnjava se ovako : Šta je ugovor o kreditu ? U Zakonu o obligacionim odnosima čl. 1065 stoji da se : Ugovorom o kreditu banka obavezuje da korisniku kredita stavi na raspolaganje određeni iznos novčanih sredstava, na određeno ili neodređeno vreme, za neku namenu ili bez utvrđene namene, a korisnik se obavezuje da banci plaća ugovorenu kamatu i dobijeni iznos novca vrati u vreme i na način kako je utvrđeno ugovorom. Forma i sadržina ugovora o kreditu ? U Zakonu o obligacionim odnosima čl. 1066 stoji da se : Ugovor o kreditu mora biti zaključen u pisanoj formi. Ugovorom o kreditu utvrđuje se iznos, kao i uslovi davanja, korišćenja i vraćanja kredita. Otkaz davaoca kredita ? U Zakonu o obligacionim odnosima čl. 1067 stoji da se : Ugovor o kreditu banka može otkazati pre isteka ugovorenog roka ako je kredit korišćen u suprotnosti sa njegovom namenom. Ugovor o kreditu banka može otkazati pre isteka ugovorenog roka i u slučaju insolventnosti korisnika čak i kad nije utvrđena sudskom odlukom, u slučaju prestanka pravnog lica ili smrti korisnika, ako bi u tim slučajevima davalac kredita došao u bitno nepovoljniji položaj. Odustajanje od ugovora i vraćanje kredita pre roka ? U Zakonu o obligacionim odnosima čl. 1068 stoji da se : Korisnik kredita može odustati od ugovora pre nego što je počeo koristiti kredit. Korisnik kredita može vratiti kredit i pre roka određenog za vraćanje, ali je dužan o tome unapred obavestiti banku. U oba slučaja korisnik kredita dužan je naknaditi štetu ukoliko ju je davalac kredita pretrpeo.U slučaju vraćanja kredita pre određenog roka, banka ne može da zaračuna kamatu za vreme od dana vraćanja kredita do dana kada je po ugovoru trebalo da bude vraćen. U samom uvodu odvojila sam termine tako što sam prvo napisala Ugovor o kreditu uopšte, a zatim dodala, kao i o stambenom kreditu u Republici Srbiji. Da li postoji suštinska razlika između ova dva termina ? Hajde da, kao i uvek do sada, za početak damo definiciju. Zatim, da napravimo paralelu između definicije o Ugovoru o kreditu i stambenom kreditu i tako dođemo do odgovora. Stambeni kredit je kredit kojim se finansira kupovina, izgradnja, dogradnja ili uređenje  stambenog prostora. ZAKLJUČAK : Stambeni kredit je vrsta namenskog kredita. Kod njega se već unapred zna u koje svrhe će sredstva obuhvaćena kreditom biti potrošena. Naknade za obradu kredita, za održavanje ili praćenje kredita i za prevremenu otplatu kredita ? Ako se pre svega ponovo vratimo na definicju, definicija kaže da banka ima pravo da profitira isključivo na kamati. Dakle, gore navedene vrste naknada možemo odrediti kao nezakonite.  Inače iznos ovih naknada uglavnom se kreće od 0,1 do 3 % od ukupnog iznosa kredita. U predugovornoj fazi, o kojoj je više reči bilo u tekstu ,, Kako do stambenih kredita ? Bosna i Hercegovina ’’, [4] svaka strana snosi svoje troškove. Banka ima svoje stalno zaposlene radnike u čiju nadležnost, između ostalog, spada i obavljanje poslova vezanih za obradu, održavanje kredita, kao i postupak prevremen otplate zajma. Obavljanje ovih poslova ne iziskuje dodatne resure ni u jednom obliku. Prema tome, banka ima obavezu obavljanja istih, obavezu poštovanja zakonskih odredbi a samim tim i zabranu obogaćivanja na pravno neosnovan način. Što u krajnjoj liniji znači da dužnik nije dužan da plaća ni jednu od navedene 3 vrste naknada. S druge strane ono na šta banka ima pravo jeste da pored naplate kamate od dužnika kome je dala kredit traži različite instrumente osiguranja. Kako je kreditni rizik sastavni deo svakog kreditnog posla, banka kao kreditna institucija i davaoc kredita putem različitih instrumenata osiguranja sebe mora obazbediti od potencijalnih rizika. Najčešći instrumenti osiguranja su : ● zalog na pokretnim ili nepokretnim stvarima; ●zalog na gotovini i hartije od vrednosti; ●osiguranje kredita kod osiguravajuće kompanije; ●jemstvo trećih lica; ● itd. … Poslednja stvar kojom želim da zaokružim ovu oblast jeste porez na dodatnu vrednost, tj. povraćaj PDV – a za kupovinu prvog stana ( nepokretnosti ). Šta je porez na dodatnu vrednost ? Porez na dodatnu vrednost iliti PDV je opšti porez na potrošnju koji se obračunava i plaća na isporuku dobara i pružanju usluga, u svim fazama proizvodnje i prometa dobara i usluga, kao i na uvoz dobara. Poreska Uprava Republike Srbije[5], svojim odredbama dozvoljava tzv. refundaciju PDV-a za kupovinu prvog stana. PDV za stanove iznosi 10%. Elementarni uslovi za povrat su : ●da ste poslovno sposobni ( imate više od 18. godina ); ●da ste državljanin Republike Srbije; ●da imate prebivalište na teritoriji Republike Srbije; ●da niste nikada pre imali neku nepokretnost u svom vlasništvu; ●da kupujete stan od investitora, odnosno da je nekretnina prvi put u prmetu; ●ovo pravo se ostvaruje nakon završetka izgradnje uz fiskalni račun od investitora; Ukoliko po prvi put kupujete nepokretnost Vi imate pravo na povrat PDV-a  do 40m2, a svaki član Vaše porodice koji ispunjava sve gore navedene uslove ima pravo povrata na dodatnih 15m2. PRIMER : Subjekat A ( kupac ) kupuje stan u izgradnji, od investitora. Stan ima 70m2. Lice A ima pravo povrata PDV do 40m2, dakle ukupnih 70m2 – 40m2, preostaje 30m2 za kojih povrat PDV-a lice A licno ne moze da ostvari. Medjutim, subjekat B ( supruga ) kao član porodice i lice koje nema nepokretnost u svom vlasništvu ima pravo na dodatnih 15% PDV-a, što znači preostalih 30m2 – 15m2 što je jednako 15m2. Subjekti A i B imaju izbor da zajedničkim snagama ostvare povrat PDV – a na 55m2 i zanemare poslednjih 15m2 ili da angažuju i lice C ( kći ) koje je poslovno sposobno, nema nepokretnost u svom vlasništu a kao član porodice takođe ostvaruje pravo na povrat