Prema Zakonu o porezima na imovinu [1] (“Sl. glasnik RS”, br. 26/2001, “Sl. list SRJ”, br. 42/2002 – odluka SUS i “Sl. glasnik RS”, br. 80/2002, 80/2002 – dr. zakon, 135/2004, 61/2007, 5/2009, 101/2010, 24/2011, 78/2011, 57/2012 – odluka US, 47/2013 i 68/2014 – dr. zakon), porezima na imovinu smatraju se porez na imovinu, porez na nasleđe i poklon i porez na prenos apsolutnih prava.[1]
U nastavku teksta osvrnućemo se na porez na imovinu koji tereti prva na nepokretnosti koje se nalaze na teritoriji Republike Srbije.
Poreski objekat
Porez na imovinu se plaća na nepokretnosti koje se nalaze na teritoriji Republike Srbije, i to na:
1) pravo svojine, odnosno na pravo svojine na zemljištu površine preko 10 ari;
2) pravo zakupa stana ili stambene zgrade konstituisano u korist fizičkih lica, u skladu sa zakonom kojim je uređeno stanovanje, odnosno socijalno stanovanje, odnosno zakonom kojim su uređene izbeglice, za period duži od jedne godine ili na neodređeno vreme;
3) pravo korišćenja građevinskog zemljišta površine preko 10 ari, u skladu sa zakonom kojim se uređuje pravni režim građevinskog zemljišta;
4) pravo korišćenja nepokretnosti u javnoj svojini od strane imaoca prava korišćenja, u skladu sa zakonom kojim se uređuje javna svojina;
5) korišćenje nepokretnosti u javnoj svojini od strane korisnika nepokretnosti, u skladu sa zakonom kojim se uređuje javna svojina;
6) državinu nepokretnosti na kojoj imalac prava svojine nije poznat ili nije određen;
7) državinu nepokretnosti u javnoj svojini, bez pravnog osnova;
8) državinu i korišćenje nepokretnosti po osnovu ugovora o finansijskom lizingu. [2]
Nepokretnostima se smatraju zemljište (građevinsko, poljoprivredno, šumsko i drugo), i objekti (stambene, poslovne i druge zgrade, stanovi, poslovne prostojije, garaže i drugi građevinski objekti odnosno njihovi delovi).[3]
Porez na imovinu se plaća na odgovarajuće pravo koje je uspostavljeno na nepokretnosti.
Pravo svojine je predmet oporezivanja jedino ako na nepokretnosti ne postoji neko drugo pravo (npr: pravo korišćenja ili državina). Ukoliko se na nepokretnosti uspostavi pravo korišćenja ili pravo zakupa, porez na imovinu plaća se upravo na to pravo, a ne na pravo svojine.
Poreski obveznik
Obveznik poreza na imovinu je fizičko ili pravno lice kao imalac prava svojine, zakupa ili korišćenja na nepokretnosti koja se nalazi na teritoriji Republike Srbije, odnosno primalac lizinga koji Ugovorom o finansijskom lizingu stiče državinu ili korišćenje nepokretnosti [4]
Zakon pravi razliku između poreskih obveznika koji ne vode poslovne knjige i onih koji ih vode.
Obveznik poreza na imovinu koji ne vodi poslovne knjige je:
- Fizičko lice tj. preduzetnik koji ostvaruje prihode od samostalne delatnosti, koji porez na dohodak građana na prihode od samostalne delatnosti plaća na paušalno utvrđen period;
- Preduzetnik koji vodi poslovne knjige, za imovinu koja nije evidentirana u njegovim poslovnim knjigama;
- Drugo fizičko lice koje ne vodi poslovne knjige u skladu sa propisima Republike Srbije.[5]
Obveznik poreza na imovinu koji vodi poslovne knjige je:
- Pravno lice koje vodi poslovne knjige u skladu sa propisima Republike Srbije;
- Ogranak stranog pravnog lica koji obavlja delatnost na teritoriji republike Srbije i koji poslovne knjige vodi u skladu sa propisima Republike Srbije;
- Preduzetnik koji vodi poslovne knjige za imovinu koja je evidentirana u poslovnim knjigama, osim preduzetnika koji ostvaruje prihode od samostalne delatnosti, koji porez na dohodak građana na prihode od samostalne delatnosti plaća na paušalno utvrđen period;
- Drugo lice koje vodi poslovne knjige u skladu sa srpskim propisima.[6]
Poreska osnovica
Osnovica poreza na imovinu za poreskog obveznika koji ne vodi poslovne knjige jeste vrednost nepokretnosti, koja se utvrđuje primenom dva elementa – korisne površine i prosečne cene kvadratnog metra nepokretnosti u zoni u kojij se nalazi nepokretnost, a koju utvrđuje organ jedinice lokalne samouprave. [7]
Jedinica liokalne samouprave donosi i objavljuje akt kojim se utvrđuje prosečna cena odgovarajućih nepokretnosti u odgovarajućim zonama.
Osnovica poreza na imovinu za nepokretnosti poreskog obveznika koji vodi poslovne knjige i čiju vrednost u poslovnim knjigama iskazuje po metodu fer vrednosti u skladu sa međunarodnim računovodstvenim standardima (MRS), odnosno međunarodnim standardima finansijskog izveštavanja (MSFI)[8] i usvojenim računovodstvenim politikama je fer vrednost iskazana na poslednji dan poslovne godine obveznika u tekućoj godini.[9]
Osnovicu poreza na imovinu poreskog obveznika koji nepokretnosti u svojim poslovnim knjigama ne iskazuje po metodu fer vrednosti, čini vrednost zemljišta za neizgrađeno zemljište, odnosno vrednost objekta uvećana za vrednost pripadajućeg zemljišta za ostale nepokretnosti.
Tada se vrednost nepokretnosti utvrđuje prema elementima korisne površine i prosečne cene kvadratnog metra nepokretnosti u zoni u kojij se nalazi nepokretnost.[10]
Poreska oslobođenja
Porez na imovinu ne plaća se na nepokretnosti:
1) u javnoj svojini koje koriste korisnici budžetskih sredstava, korisnici sredstava organizacija za obavezno socijalno osiguranje i drugi korisnici javnih sredstava koji su uključeni u sistem konsolidovanog računa trezora, osim javnih preduzeća;
2) diplomatskih i konzularnih predstavništava stranih država, pod uslovom reciprociteta;
3) u svojini tradicionalnih crkava i verskih zajednica i drugih crkava i verskih zajednica, koje su namenjene i isključivo se koriste za obavljanje bogoslužbene delatnosti;
4) koje su od nadležnog organa proglašene kulturnim ili istorijskim spomenicima;
5) poljoprivredno i šumsko zemljište koje se ponovo privodi nameni – pet godina, računajući od početka privođenja nameni;
6) puteve, pruge i druga dobra u opštoj upotrebi u javnoj svojini, kao i na izgrađene obale za pristajanje plovila (kejske zidove i slično), brodske prevodnice, manevarsku površinu i poletno sletne staze na aerodromima;
6a) vodno zemljište i vodne objekte koji su upisani u registar katastra vodnog dobra, odnosno katastra vodnih objekata, osim na objekte za uzgoj riba (ribnjake);
7) zemljište – za površinu pod objektom na koji se porez plaća, osim na zemljište pod skladišnim ili stovarišnim objektom;
8) skloništa ljudi i dobara od ratnih dejstava;
9) objekte obveznika poreza na dohodak građana na prihode od poljoprivrede i šumarstva, odnosno obveznika kome je poljoprivreda pretežna registrovana delatnost, koji su namenjeni i koriste se isključivo za primarnu poljoprivrednu proizvodnju;
10) objekte, odnosno delove objekata koji u skladu sa propisima neposredno služe za obavljanje komunalnih delatnosti;
11) za koje je međunarodnim ugovorom koji je zaključila Republika Srbija uređeno da se neće plaćati porez na imovinu.
Porez na imovinu na teritoriji jedinice lokalne samouprave ne plaća obveznik kad ukupna osnovica za sve njegove nepokretnosti na toj teritoriji ne prelazi iznos od 400.000 dinara.
Poreska oslobođenja (za tačke 2-10) ne primenjuju se na nepokretnosti koje se trajno daju drugim licima radi ostvarivanja prihoda, što podrazumeva svako ustupanje nepokretnosti drugom licu uz naknadu, koje u toku 12 meseci, neprekidno ili sa prekidima, traje duže od 183 dana.
Porez na imovinu ne plaća obveznik – imalac prava na nepokretnosti koju bez naknade ustupi na korišćenje licu prognanom posle 1. avgusta 1995. godine, ako prognano lice i članovi njegovog porodičnog domaćinstva ne ostvaruju prihode, izuzev prihoda od zemljišta koje je predmet oporezivanja.
Porez na imovinu na nepokretnosti obveznika koji vodi poslovne knjige, koje od nastanka poreske obaveze iskazuje u svojim poslovnim knjigama kao dobro isključivo namenjeno daljoj prodaji, ne plaća se za godinu u kojoj je poreska obaveza nastala, kao ni za godinu koja sledi toj godini. [11]
Poreski kredit
Porez na zgradi ili stanu u kojem stanuje obveznik umanjuje se za 50%, a najviše 20.000 dinara.
Ako na jednoj zgradi ili stanu ima više obveznika, pravo na umanjenje ima svaki obveznik koji u toj zgradi ili stanu stanuje, u visini srazmernoj njegovom udelu u pravu na toj zgradi ili stanu u odnosu na iznos za koji se porez umanjuje.
Utvrđeni porez na prava na zgrade i stanove površine do 60 m2, koji nisu na gradskom građevinskom zemljištu i ne daju se u zakup, a u kojima stanuju samo lica starija od 65 godina, umanjuje se za 75%.[12]
Poreske prijave
Fizičko lice kao obveznik poreza na imovinu fzičkih lica prijavljuje porez podnošenjem poreska prijave PPI-2, dok pravna lica i preduzetnici podnose poresku prijavu PPI-1, i to jedinici lokalne samouprave na čijoj teritoriji se nalazi nepokretnost.
Radi lakšeg snalaženja prilikom popunjavanja poreske prijave preporučuje se korišćenje sledećih propisa:
- Pravilnik o načinu utvrđivanja osnovice poreza na imovinu na prava na nepokretnostima (“Sl. glasnik RS“, br. 38/2001,45/2004 i 27/2011);
- Pravilnik o obrascima poreskih prijava za utvrđivanje poreza na imovinu (“Sl. glasnik RS“, br. 108/2013,118/2013);
- Odluka grada Beograda o utvrđivanju prosečnih cena kvadratnog metra odgovarajućih nepokretnosti na teritoriji grada Beograda za utvrđivanje poreza na imovinu za 2017. godinu;
Poreske prijave i navedeni propisi mogu se pronaći na sajtu Ministarstva finansija-Poreska uprava (http://www.poreskauprava.gov.rs/).
IZVORI I LITERATURA:
[1] Zakonu o porezima na imovinu (“Sl. glasnik RS”, br. 26/2001, “Sl. list SRJ”, br. 42/2002 – odluka SUS i “Sl. glasnik RS”, br. 80/2002, 80/2002 – dr. zakon, 135/2004, 61/2007, 5/2009, 101/2010, 24/2011, 78/2011, 57/2012 – odluka US, 47/2013 i 68/2014 – dr. zakon)
[1] Član 1 Zakona o porezima na imovinu (“Sl. glasnik RS”, br. 26/2001, “Sl. list SRJ”, br. 42/2002 – odluka SUS i “Sl. glasnik RS”, br. 80/2002, 80/2002 – dr. zakon, 135/2004, 61/2007, 5/2009, 101/2010, 24/2011, 78/2011, 57/2012 – odluka US, 47/2013 i 68/2014 – dr. zakon)
[2] Član 2 Zakona o porezima na imovinu (“Sl. glasnik RS”, br. 26/2001, “Sl. list SRJ”, br. 42/2002 – odluka SUS i “Sl. glasnik RS”, br. 80/2002, 80/2002 – dr. zakon, 135/2004, 61/2007, 5/2009, 101/2010, 24/2011, 78/2011, 57/2012 – odluka US, 47/2013 i 68/2014 – dr. zakon)
[3] Član 2 stav 2 Zakona o porezima na imovinu (“Sl. glasnik RS”, br. 26/2001, “Sl. list SRJ”, br. 42/2002 – odluka SUS i “Sl. glasnik RS”, br. 80/2002, 80/2002 – dr. zakon, 135/2004, 61/2007, 5/2009, 101/2010, 24/2011, 78/2011, 57/2012 – odluka US, 47/2013 i 68/2014 – dr. zakon)
[4] Član 4 stav 1 Zakona o porezima na imovinu (“Sl. glasnik RS”, br. 26/2001, “Sl. list SRJ”, br. 42/2002 – odluka SUS i “Sl. glasnik RS”, br. 80/2002, 80/2002 – dr. zakon, 135/2004, 61/2007, 5/2009, 101/2010, 24/2011, 78/2011, 57/2012 – odluka US, 47/2013 i 68/2014 – dr. zakon)
[5] Član 4 stav 2 Zakona o porezima na imovinu (“Sl. glasnik RS”, br. 26/2001, “Sl. list SRJ”, br. 42/2002 – odluka SUS i “Sl. glasnik RS”, br. 80/2002, 80/2002 – dr. zakon, 135/2004, 61/2007, 5/2009, 101/2010, 24/2011, 78/2011, 57/2012 – odluka US, 47/2013 i 68/2014 – dr. zakon)
[6] Član 4 stav 5 Zakona o porezima na imovinu (“Sl. glasnik RS”, br. 26/2001, “Sl. list SRJ”, br. 42/2002 – odluka SUS i “Sl. glasnik RS”, br. 80/2002, 80/2002 – dr. zakon, 135/2004, 61/2007, 5/2009, 101/2010, 24/2011, 78/2011, 57/2012 – odluka US, 47/2013 i 68/2014 – dr. zakon)
[7] Član 5 stav 1 i član 6 stav 1 Zakona o porezima na imovinu (“Sl. glasnik RS”, br. 26/2001, “Sl. list SRJ”, br. 42/2002 – odluka SUS i “Sl. glasnik RS”, br. 80/2002, 80/2002 – dr. zakon, 135/2004, 61/2007, 5/2009, 101/2010, 24/2011, 78/2011, 57/2012 – odluka US, 47/2013 i 68/2014 – dr. zakon)
[8] Računovodstveni standardi koji se koriste da bi se postigla jednoobraznost i transparentnost finansijskih izveštaja privrednih subjekata bez obzira na delatnost kojom se bave i zemlju u kojoj posluju.Rač je o standardima čiji je cilj harmonizacija različitih računovodstvenih regulativa koje uređuju prikazivanje finansijskih izveštaja.
[9] Član 7 stav 1 Zakona o porezimana imovinu (“Sl. glasnik RS”, br. 26/2001, “Sl. list SRJ”, br. 42/2002 – odluka SUS i “Sl. glasnik RS”, br. 80/2002, 80/2002 – dr. zakon, 135/2004, 61/2007, 5/2009, 101/2010, 24/2011, 78/2011, 57/2012 – odluka US, 47/2013 i 68/2014 – dr. zakon)
[10] Član 7 stav 2 i 3 Zakona o porezima na imovinu (“Sl. glasnik RS”, br. 26/2001, “Sl. list SRJ”, br. 42/2002 – odluka SUS i “Sl. glasnik RS”, br. 80/2002, 80/2002 – dr. zakon, 135/2004, 61/2007, 5/2009, 101/2010, 24/2011, 78/2011, 57/2012 – odluka US, 47/2013 i 68/2014 – dr. zakon)
[11] Član 12 Zakona o porezima na imovinu (“Sl. glasnik RS”, br. 26/2001, “Sl. list SRJ”, br. 42/2002 – odluka SUS i “Sl. glasnik RS”, br. 80/2002, 80/2002 – dr. zakon, 135/2004, 61/2007, 5/2009, 101/2010, 24/2011, 78/2011, 57/2012 – odluka US, 47/2013 i 68/2014 – dr. zakon)
[12] Član 13 Zakona o porezima na imovinu (“Sl. glasnik RS”, br. 26/2001, “Sl. list SRJ”, br. 42/2002 – odluka SUS i “Sl. glasnik RS”, br. 80/2002, 80/2002 – dr. zakon, 135/2004, 61/2007, 5/2009, 101/2010, 24/2011, 78/2011, 57/2012 – odluka US, 47/2013 i 68/2014 – dr. zakon)
Autor teksta: Snežana Andrejević.
*Napomena: Tekstovi u okviru Projekta Law bloggers / Pravni blogeri, priredjeni su u vidu stručnih radova i predstavljaju vrstu pisanog rada koji sadrži korisne priloge iz domena određene struke. Stručni rad ne mora biti izvorno istraživanje i ne mora sadržati nove, originalne naučne spoznaje i rezultate. Njegova osnovna svrha sastoji se u prikupljanju i tumačenju već poznatih činjenica, informacija, stavova i teorija, na način koji doprinosi širenju naučnih spoznaja, razvijanju novih pristupa u interpretaciji i primeni postojećih naučnih rezultata i prilagođavanju tih rezultata potrebama savremene teorije i prakse. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda, ne odgovara za tumačenje prikupljenjih činjenica, informacija, stavova i teorija u autorskom radu, svaki autor odgovara za tačnost informacija u svom radu.
Svako kopiranje, umnožavanje, objavljivanje i distribuiranje celine ili delova teksta predstavlja povredu autorskog prava i krivično delo (shodno odredbama Zakona o autorskom i srodnim pravima i Krivičnog zakonika).
Korišćenje delova teksta dozvoljeno je shodno autorskom pravu i uz saglasnost Udruženja Nomotehnički Centar kao i autora: Snežana Andrejević.
ODRICANJE OD ODGOVORNOSTI – Sadržaj internet mesta služi u informativne i edukativne svrhe. Odgovarajući pravni instrumenti imaju prednost u odnosu na informacije sadržane na internet prezentaciji. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda ne prihvata odgovornost za bilo kakvu upotrebu infromacija sadržanih na internet prezentaciji.