Po završetku srednje škole ( gimnazije, srednje stručne šklole .. ) učenici, svojom slobodnom voljom, odlučuju da li žele da nastave školovanje, kroz formalni vid obrazovanja[1], što podrazumeva upis na željenu visokoškolsku ustanovu ( fakultet ). Ovde sam naglasila da učenici svojom slobodnom voljom donose odluku o upisu, iz razloga jer ni jedan pravni propis Republike Srbije ne propisuje obavezu sticanja visokog obrazovanja ( za razliku od osnovnog obrazovanja i vaspitanja koje je u Republici Srbiji obavezno ).
Opšte odredbe za upis učenika u prvu godinu osnovnih / integrisanih[2] studija na visokoškolskim ustanovama čije je osnivač Republika Srbija, su sledeće :[3]
1. Završena srednja škola;
2. Upisne kvote;
3. Prijemni ispit;
4. Bodovanje uspeha u dosadašnjem obrazovanju i bodovanje zadataka sa prijemnih ispita;
5. Rang liste za upis, budžet i samofinansiranje;
6. Gubitak prava na upis;
1. U prvu godinu osnovnih ili integrisanih studija na visokoškolskim ustanovama može se upisati lice koje ima srednje obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju.
2. Visokoškolske ustanove će utvrditi broj studenata po studijskim programima za upis u prvu godinu.
3. Kandidati koji konkurišu za upis polažu prijemni ispit. Kandidat je dužan da polaže sve ispite predviđene konkursom, za visokoškolsku ustanovu za koju konkuriše. Prijemni ispit obuhvata programske sadržaje koji su izučavani u srednjoj školi u četvorogodišnjem trajanju.
4. Izbor kandidata za upis u prvu godinu osnovnih studija obavlja se prema rezultatu postignutom na prijemnom ispitu i prema opštem uspehu postignutom u srednjoj školi. Kandidat može osvojiti najviše 100 bodova.
→ Pod opštim uspehom u srednjoj školi podrazumeva se zbir prosečnih ocena iz svih predmeta sa numeričkim ocenama u prvom, drugom, trećem i četvrtom razredu, pomnožen sa 2 (dva). Po ovom osnovu kandidat može osvojiti najviše 40 bodova.
Npr. prosečna ocena na kraju 1. godine = 4,85
prosečna ocena na kraju 2. godine = 4,90
prosečna ocena na kraju 3. godine = 4,45
prosečna ocean na kraju 4. godine = 4, 50
4, 85 + 4,90 + 4,45 + 4,50 = 18,7
18, 7 * 2 = 37, 4 → ukupan broj bodova
→ Rezultat koji kandidat postiže na prijemnom ispitu odnosno ispitu za proveru sklonosti i sposobnosti ocenjuje se od 0 do 60 bodova;
5. Visokoškolska ustanova utvrđuje jedinstvenu rang listu svih kandidata sa ukupnim brojem bodova stečenim po svim kriterijumima utvrđenim konkursom, bez obzira na način finansiranja.
→ Kandidat može biti upisan na teret budžeta ako se nalazi na jedinstvenoj rang listi do broja odobrenog za upis kandidata na teret budžeta, koji je određen konkursom za visokoškolsku ustanovu;
→ Isto tako, kandidat može biti upisan kao samofinansirajući, ukoliko se na jedinstvenoj rang listi nalazi do broja predviđenog za upis samofinansirajućih kandidata;
→ Učesnik konkursa koji smatra da redosled kandidata na jedinstvenoj rang listi nije utvrđen na način predviđen konkursom, može podneti prigovor dekanu/direktoru visokoškolske ustanove na kojoj je konkurisao za prijem u roku od 24 sata od objavljivanja rang liste. Dekan/direktor donosi odluku o prigovoru u roku od 24 sata od podnošenja prigovora. Kandidat može izjaviti žalbu Savetu visokoškolske ustanove u roku od 24 sata od prijema rešenja. Savet rešava po žalbi u roku od dva dana od njenog prijema;
→ Nakon odlučivanja po prispelim prigovorima odnosno žalbama, visokoškolska ustanova utvrđuje i objavljuje konačnu rang listu svih kandidata sa ukupnim brojem bodova stečenim po svim kriterijumima utvrđenim konkursom. Konačna rang lista je osnov za upis kandidata. Sve informacije o samom upisu možete dobiti od službenika zaposlenih u Službi za nastavu i studentska pitanja. Svaki fakultet, u svojoj zgradi, ima pomenutu Službu.
6. Ako se kandidat, koji je ostvario pravo na upis po konkursu, ne upiše u predviđenom roku, visokoškolska ustanova će upisati umesto njega sledećeg kandidata, prema redosledu na konačnoj rang listi, u roku utvrđenom konkursom;
Svi državni fakulteti članice su nekog od Univerziteta i posluju u skladu sa propisima koji regulišu oblast obrazovanja na teritoriji konkretne države. Državni univerziteti čiji je osnivač Republika Srbija su:[4]
● Univerzitet u Beogradu
● Univerzitet odbrane u Beogradu
● Univerzitet umetnosti u Beogradu
● Univerzitet u Novom Sadu
● Univerzitet u Nišu
● Univerzitet u Kragujevcu
● Državni univerzitet u Novom Pazaru
● Univerzitet u Prištini sa privremenim sedištem u Kosovskoj Mitrovci
Pitanja od značaja koja su vezana za obavljanje delatnosti visokog obrazovanja u Republici Srbiji regulisana su Zakonom o visokom obrazovanju[5]. Pored Zakona, svaki Univerzitet ima svoj Statut.
Npr. Statut beogradskog Univerziteta;[6]
Statut niškog Univerziteta;[7]
Nakon svih ovih formalnosti i samog upisa na željeni fakultet stičete status : student.
Iako ste zvanično postanatali student, ne dajte se zavaravati .. jer niste na kraju, već na samom početku svog puta ..
Na tom početku, u periodu kada ste student prve godine iliti brucoš, veliki je broj nepoznanica koje vas okuružuju jer uistinu, fakultet i srednja škola se umnogome razlikuju, u to ćete se uveriti i sami ubrzo nakon 01. oktobra kada zvanično počinje akademska godina. Kako bi vam taj početak bio lakši, u nastavku teksta vas čeka kratak vodič za studente – brucoše.
1. Indeks ( studentska knjižica );
2. Obavezan sistematski pregled;
3. Nastavne aktivnosti ( predavanja, vežbe .. );
4. Kolokvijum;
5. Semestar;
6. Ispitni rok;
1. INDEKS ( studentska knjižica ) je studentska isprava u kojoj se unose svi relevantni podaci o samom studentu ( ime, prezime, JMBG .. ) i o njegovim studijama ( studijski program, overa semestra, podaci o položenim ispitima .. )
2. Sistematski pregled je obavezan za studente I i III godine osnovnih studija.Reč je o preventivnom pregledu koji se sprovodi radi očuvanja i unapređivanja zdravlja studenata, sprečavanja, suzbijanja i ranog otkrivanja bolesti i drugih poremećaja zdravlja. Pri odlasku na isti neophodno je poneti indeks i overenu zdravstvenu knjižicu. Sve informacije kao i raspored sistematskog pregleda blagovremeno se objavljuju na oglasnoj tabli fakulteta.
3. Zakon o visokom obrazovanju Republike Srbije, propisuje da student ima obavezu da ispuni nastavne i predispitne obaveze. Nastavne obaveze obuhvataju prisustvo na predavanjima i vežbama. S druge strane, predispitne obaveze ( testovi – kolokvijumi, seminarski radovi .. ) obuhvataju uspešnost studenta u savlađivanju pojedinog predmeta, koja se kontinuirano prati tokom nastave. Ona se izražava u poenima koji se unose u indeks i olakšavaju studentu polaganje završnog ispita.
4. Kolokvijum je predispitna obaveza i predstavlja proveru znanja koja se vrši u toku semestra tj. pre održavanja ispita. Kolokvijum ne postoji za sve ispite, da li će ga biti ili ne zavisi od profesora. Takođe, od profesora zavisi da li će kolokvijum biti obavezan ili fakultativan. Rezultati sa kolokvijuma unose se u indeks. Da li će ocena sa kolokvijuma imati uticaj na ocenu koju će student dobiti pri polaganju završnog ispita, opet zavisi od samog profesora.
5. Visokoškolska ustanova organizuje i izvodi studije u toku akademske godine koj, po pravilu počinje 01. Oktobra i traje 12 kalendarskih meseci. Akademska godina se najčešće deli na dva semestra od kojih svaki traje po 15 nedlja.
6. Student polaže ispit neposredno po okončanju nastave iz tog predmeta. Broj ispitnih rokova i termini održavanja ispitnih rokova utvrđuju se statutom samostalne visokoškolske ustanove.
Izvori:
http://lminnovationclub.in.rs/i-deo-neformalno-obrazovanje/
https://prijemni.infostud.com/odredbe-konkursa-za-upis-studija/
https://sr.wikipedia.org/sr-el/%D0%A1%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%BA_%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B7%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D0%B0_%D1%83_%D0%A1%D1%80%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%
http://www.paragraf.rs/propisi/zakon_o_visokom_obrazovanju.html
http://bg.ac.rs/files/sr/univerzitet/univ-propisi/Statut-precisceni-2015.pdf
http://www.artf.ni.ac.rs/wp-content/uploads/Statut-Univerziteta-u-Nisu.pdf
http://www.parlament.gov.rs/upload/archive/files/lat/pdf/zakoni/2013/2229-13Lat.pdf
[1] http://lminnovationclub.in.rs/i-deo-neformalno-obrazovanje/
[2] Osnovne / integrisane studije
Osnovne akademse studije – traju 3 do 4 godine nakon čega student stiče stručni naziv sa naznakom zvanja prvog stepena akademskih studija iz odgovarajuće oblasti.
Integrisane akademske studije – traju 5 godina i ovde su osnovne – diplomske i master studije povezane, što znači da nakon integrisanih studija student stiče zvanje mastera.
[3] https://prijemni.infostud.com/odredbe-konkursa-za-upis-studija/
[4]https://sr.wikipedia.org/sr-el/%D0%A1%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%BA_%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B7%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D0%B0_%D1%83_%D0%A1%D1%80%D0%B1%D0%B8%D1%98%D0%B8
[5] Zakon o visokom obrazovanju Republike Srbije ( Sl. glasnik RS, br. 76/2005, 100/2007 – autentično tumačenje, 97/2008, 44/2010, 93/2012, 89/2013, 99/2014, 45/2015, – autentično tumačenje, 68/2015 i 87/2016 ) http://www.paragraf.rs/propisi/zakon_o_visokom_obrazovanju.html
[6] http://bg.ac.rs/files/sr/univerzitet/univ-propisi/Statut-precisceni-2015.pdf
[7] http://www.artf.ni.ac.rs/wp-content/uploads/Statut-Univerziteta-u-Nisu.pdf
Autor teksta: Tamara Spasić
*Napomena: Tekstovi u okviru Projekta Law bloggers / Pravni blogeri priredjeni su u vidu stručnih radova i predstavljaju vrstu pisanog rada koji sadrži korisne priloge iz domena određene struke. Stručni rad ne mora biti izvorno istraživanje i ne mora sadržati nove, originalne naučne spoznaje i rezultate. Njegova osnovna svrha sastoji se u prikupljanju i tumačenju već poznatih činjenica, informacija, stavova i teorija, na način koji doprinosi širenju naučnih spoznaja, razvijanju novih pristupa u interpretaciji i primeni postojećih naučnih rezultata i prilagođavanju tih rezultata potrebama savremene teorije i prakse. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda, ne odgovara za tumačenje prikupljenjih činjenica, informacija, stavova i teorija u autorskom radu, svaki autor odgovara za tačnost informacija u svom radu.
Svako kopiranje, umnožavanje, objavljivanje i distribuiranje celine ili delova teksta predstavlja povredu autorskog prava i krivično delo (shodno odredbama Zakona o autorskom i srodnim pravima i Krivičnog zakonika).
Korišćenje delova teksta dozvoljeno je shodno autorskom pravu i uz saglasnost Udruženja Nomotehnički Centar kao i autora: Tamara Spasić.
ODRICANJE OD ODGOVORNOSTI – Sadržaj internet mesta služi u informativne i edukativne svrhe. Odgovarajući pravni instrumenti imaju prednost u odnosu na informacije sadržane na internet prezentaciji. Udruženje Nomotehnički Centar iz Beograda ne prihvata odgovornost za bilo kakvu upotrebu infromacija sadržanih na internet prezentaciji.